علیرضا میرسعیدی
سید جمال الدین خواجه الدین
فتح الله غیور

یکی از دلایل عمده تخریب مراتع کشور نبودن مدیریت صحیح در استفاده از مراتع می باشد. یکی از مصادیق بارز عدم رعایت اصول و مبانی مدیریت چرائی، سبقت بهره برداران در استفاده زودرس از مراتع ییلاقی است. در استان اصفهان طی دو دهه قبل با اجرای طرح مدیریت چرا شاهد جلوگیری از چرای زودرس در مراتع ییلاقی بوده ایم. طی این مدت هیچگاه میزان تأثیر این طرح بر افزایش تولید سالانه مراتع بصورت علمی محاسبه نگردیده است. در این مقاله اقدام به بررسی میزان تأثیر زمان شروع چرا بر تولید سالانه تعداد 5 تیپ گیاهی موجود در مراتع کرچمپوری فریدن با وسعت 10871 هکتار گردیده است. زمان های مورد بررسی شامل دو حالت زیر بوده است: 1- زمان شروع چرا، اواخر فروردین (چرای زودرس)، 2- زمان شروع چرا، اواخر اردیبهشت (چرای به موقع) نام تیپهای گیاهی مورد بررسی به شرح زیر بوده است. 1- Sp-prangus ferulacea 2- Astracantha. Spp3- Astracantha sp-Agropyron. Sp4- Astracantha. Sp-Bromus tomentellus5- Astracantha. Sp-Ferula ovinaبررسی ها نشان می دهد که میزان تأثیر زمان شروع چرا بر تولید تیپ های گیاهی فوق الذکر و همچنین گونه های همراه این تیپها بسیار متفاوت می باشد. بطوریکه در تیپ گیاهی As. Ssp در حالت چرای آخر اردیبهشت 165 درصد افزایش تولید در مقایسه با چرای آخر فروردین داریم و این رقم در تیپ 22 As-Ag درصد می باشد. در کل منطقه مورد مطالعه در آخر فرودین معادل 2919425 کیلوگرم تولید داریم در حالیکه آخر اردیبهشت معادل 4086575 کیلوگرم علوفه تولید می گردد. بدین ترتیب تحت تأثیر پروژه مدیریت چرا (زمان شروع چرا آخر اردیبهشت) در منطقه مذکور 40 درصد افزایش تولید خواهیم داشت.

تخریب مراتع، مدیریت چرا، زمان ورود دام به مراتع، مرتع ییلاقی