سیدعلیرضا فیض بخش - استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف
شهرزاد روحانی - دانش آموخته MBA دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف
مسعود طالبیان - دانشجوی دکترای مهندسی صنایع دانشگاه Columbia
بابک محمودی - دانش آموخته MBA دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف

هر تئوری مدیریتی بر مبنای زاویه دید خاص ارائه دهنده آن بنا شده است یا به عبارت دیگر ارائه کننده تئوری استعاره ای از سازمان را به عنوان پیش فرض در ذهن دارد که با توجه به آن، ازروش خود دفاع می نماید [16]. استفاده از استعاره ها جهت شناخت سازمان اولین بار توسط گرت مورگان 1 ، تئوریسین مدیریت معرفی شد . مقاله حاضر ضمن تشریح استعاره های مهم در زمینه خواندن و فهم سازمانها، سعی در عملیاتی کردن نحوه این خواندن از طریق استعاره های مختلف نموده است . روش ارائه شده توسط مورگان یک روش کاملاً کیفی می باشد که استفاده از آن نیاز به تخصص زیادی دارد . در این مقاله سعی شده است با استفاده از طراحی پرسشنامه برای 3 متافور ماشین، موجود زنده و مغز استفاده از استعاره ها ساده تر شده و کارشناسان با آشنایی مقدماتی با این روش امکان استفاده از آن را داشته باشند . علی رغم بحث های مفصلی که در مورد این استعاره ها در ادبیات مدیریت صورت گرفته، کمتر شاخص هایی برای اندازه گیری و شناخت وضعیت سازمان در مطابقت با هر کدام از استعاره ها ارائه گردیده است . آن میزان از شاخص هایی نیز که در مقالات مختلف ارائه گردیده اند به صورت نامنظم و پراکنده بوده که استفاده از آنها را مشکل می نماید . مقاله حاضر به دنبال آن است که با بررسی هر استعاره، مجموعه ای مدون و به عنوان مقدمه ای نسبتاً کامل و جامع از شاخص ها برای ارزیابی از زاویه آن استعاره ارائه نماید . برای این منظور پس از مرور ادبیات، سؤالات مرتبط با سه استعاره استخراج شده است . پس از طبقه بندی سؤالات استخراج شده، در نهایت در هرکدام از موضوعات جمع بندی صورت گرفته و برای بررسی هر استعاره یک مجموعه checklist پیشنهاد شده است . هدف از پرسش نامه ها آن است که میزان نزدیکی سازمان با هر یک از استعاره ها سنجیده شود . به منظور ارزیابی checklist ها و تبدیل آن ها به پرسش نامه، سازمان هایی مشخص انتخاب گردیده است که به صورت موردی از طریق استعاره ها تحت بررسی قرار گرفتند . بررسی انجام شده به اصلاح پرسش نامه انجامید

Organizational Metaphors, Diagnostic Reading, Organizing, Assessment, Audit