ایرج محمدی ارنجن - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحق
سیدمحمود فاطمی عقدا - دکتری زمین شناسی مهندسی دانشیار بخش زمین شناسی دانشگاه تربیت معلم دا

عملیات طراحی سازه های زیرزمینی معمولا با آگاهی تقریبی از پارامترهای ژئومکانیکی توده سنگ انجام می شود و این در حالی است که آگاهی دقیق از این پارامترها جهت تعیین روش های حفاری و نیز طراحی سیستم های نگهداری و در نهایت تحلیل وضعیت پایداری سازه ضروری می باشد. آگاهی دقیق از این پارامترها به صورت مستقیم، مستلزم انجام آزمایشاتی است که به واسطه نیاز آنها به تجهیزاتی پیچیده و هزینه های بالا مقرون به صرفه نمی باشند. از این رو امروزه استفاده از روش های تجربی جهت تعیین این قبیل پارامترها از موضوعات جذاب تحقیقات می باشد. در این مقاله دو پارامتر اساسی تنش های برجا و مدول الاستیسیته توده سنگ در محدوده تعدادی از ایستگاه های رفتارسنجی موجود در بخشی از مسیر حفاری شده تونل امامزاده هاشم، در سازند شمشک به طول 1150 متر، از طریق روش های متداول تجربی محاسبه و سپس نتایج آنها با نتایج تحلیل برگشتی داده های ایستگاه های رفتارسنجی موجود در این محدوده، با استفاده از نرم افزار FLAC مقایسه شده است. نتایج این بررسی ها نشان می دهند که مقادیر حاصله از روش های پیشنهادی سنگویتا(1998) و بارتون (2002) به ترتیب جهت تخمینی مناسب از مقادیر تنش های برجا و مدول الاستیسیته در توده سنگ پیرامون مسیر تونل امام زاده هاشم کارآمد بوده و همخوانی خوبی با نتایج حاصله از تحلیل برگشتی داده های رفتار سنجی دارند.