فرشته جعفری حاجتی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان
مریم آق آتابای - استادیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان- مسئول مکاتبه

یکی از مسایل مهمی که بعد از وقوع زمین لرزه های بزرگ باید به آن توجه شود رویداد پس لرزه هااست. در بیشتر موارد، وقوع این پدیده با خسارت های مادی فراوان و تلفات انسانی بالا همراه بوده است.بدین ترتیب آگاهی از مکان و زمان احتمالی پس لرزه ها برای ارزیابی مناطق مستعد زلزله، ارایه الگویمناسب ساخت و ساز و گسترش شهری و در نهایت کاهش خسارت های جانی و مالی بسیار مفید است.این مطالعه با هدف آزمودن مدل تغییر تنش کولمب برای شناسایی مناطق مستعد خطر لرزه ای یابه عبارتی مناطقی که احتمال وقوع پس لرزه در آن زیاد است، بعد از وقوع زمین لرزه اصلی انجام گرفتهاست. بدین منظور، زمین لرزه یازدهم فروردین ماه 1385 سیلاخور به عنوان مطالعه موردی انتخابگردید. محاسبات تغییر تنش کولمب بر روی دو نوع گسل گیرنده، گسل گیرنده با هندسه مشخص و ازنوع گسل مرجع و صفحات گیرنده با هندسه بهینه، صورت گرفت. این پژوهش با توجه به این فرض کهزمین لرزه های بزرگ، با تغییر در میدان تنش نواحی مجاور خود می توانند سبب تحریک توالی پس لرزه هاشوند، انجام شده است. بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد که در گسل گیرنده از نوع گسل مسببزمین لرزه، تطابق بهتری بین مراکز سطحی بیش تر پس لرزه ها و نواحی افزایش تنش وجود دارد.بنابراین می توان نواحی افزایش تنش محاسبه شده بر روی این نوع گسل گیرنده را به عنوان نواحیمستعد خطر معرفی کرد. از این رو وقوع احتمالی حوادث لرزه ای در این مناطق دور از انتظار نیست.بنابراین با توجه به این نتایج، می توان اظهار داشت که مدل تغییر تنش کولمب روش مناسبی برایشناسایی نواحی افزایش تنش و در نهایت محل وقوع احتمالی پس لرزه ها می باشد.

تغییر تنش کولمب، مناطق مستعد زلزله، پس لرزه، زمین لرزه سیلاخور