کاظم نصرتی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران- مسئول مکاتبه
محمود احمدی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محمدرضا ثروتی - دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
مهدی مزبانی - دانش آموخته ژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

برآورد معتبر پتانسیل سیل خیزی در مناطق خشک و نیمه خشک با فقدان یا کمبود داده ها برایمدیریت سیل بسیار مهم است. یکی از روش ها در برآورد پتانسیل سیل خیزی، روش شماره منحنی (CN)مربوط به سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS) است که در مقیاس زیرحوضه مورد استفاده قرار می گیرد.در این پژوهش پتانسیل سیل خیزی و شناخت عوامل مؤثر در رخداد آن در زیرحوضه ها و مناطق همگنهیدرولوژیک حوضه دره شهر مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته اند. به این منظور منطقه مورد مطالعه براساس 23 پارامتر مختلف با استفاده از تحلیل خوشه ای به سه منطقه همگن هیدورلوژیک همگن بندیشد. سپس برای برآورد رواناب و دبی حداکثر هر کدام از زیرحوضه ها و مناطق همگن از روش شمارهمنحنی استفاده شد . لایه ها و اطلاعات مورد نیاز شامل لایه کاربری اراضی، گروه های هیدرولوژیک خاکو حداکثر بارش 24 ساعته، مقادیر CN و نفوذ (S)، ارتفاع رواناب (Q) و دبی حداکثر (Q max) برایهرکدام از زیرحوضه ها و مناطق همگن هیدرولوژیک محاسبه شد. در نهایت جهت شناخت عوامل موثربر دبی حداکثر هر کدام از زیرحوضه ها و مناطق همگن هیدرولوژیک تحلیل عاملی بر اساس 20 پارامترانجام گردید. نتایج نشان داد که در زیرحوضه ها دو پارامتر فیزیوگرافی (مساحت و تراکم زهکشی) و درمناطق همگن هیدورولوژیک 6 پارامتر فیزیوگرافی (مساحت، طول آبراهه اصلی، جمع کل آبراهه ها، تراکم شبکه زهکشی، نسبت انشعاب و زمان تمرکز) در پتانسیل سیل خیزی مؤثر می باشند. همچنین در مناطقهمگن هیدرولوژیک پارامترهای درصد مساحت جنگل، درصد مساحت مرتع و درصد سازند با نفوذپذیری زیاد نیز در پتانسیل سیل خیزی به عنوان پارامترهای با بار عاملی بالا انتخاب شدند. بنابراین می توان نتیجه گرفت در برآورد پتانسیل سیل خیزی با استفاده از روش شماره منحنی در مناطق همگن هیدرولوژیک از دقت بالاتری نسبت به زیرحوضه ها برخوردار می باشند.

؛CN، تحلیل خوشه ای، تحلیل عاملی، مناطق همگن هیدرولوژیک، حوزه آبخیز دره شهر