مهدیه رحیمی باغ ابریشمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد
علی جعفری - استادیار گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد- نویسنده مسئول
پژمان طهماسبی - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد
مژگان عباسی - استادیار گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد

اکو توریسم یا گردشگری طبیعی یکی از انواع گردشگری طبیعت مبنا است که بر تعامل با محیططبیعی تقریباً بکر، حفاظت و آموزش تأکید دارد. لاله ی واژگون به عنوان یک گونه ی نادر گیاهی و اثرطبیعی ملی، اهمیت ویژهای به لحاظ زیبایی و رونق گردشگری طبیعی دارد؛ اما از طرف دیگر مهمترینرویشگاه این گیاه در دشت لاله ی استان چهارمحال و بختیاری به واسطه ی گردشگری بدونبرنامه ریزی در معرض خطر از بین رفتن است. تحقیق حاضر با هدف حفاظت از این جاذبه ی گردشگریطبیعی، به ارائه یک پهنه بندی حفاظتی- گردشگری از رویشگاه اینگونه پرداخته است. این رویشگاه به مساحت تقریبی 12100 هکتار در شهرستان کوهرنگ و 85 کیلومتری شمال غرب شهرکرد واقعگردیده است. مراحل انجام این تحقیق شامل شناسایی منابع فیزیکی پایه (شیب، جهت، ارتفاع و خاک)و زیستی (پوشش گیاهی) و تهیه ی نقشه های مربوط به آنها، وزن دهی به پارامترهای مختلف خاک وپوشش گیاهی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و اهمیت آنها در امر حفاظت و گردشگری ازدید متخصصین و در نهایت اجرای زون بندی بر اساس سناریو نویسی و با استفاده از نرم افزار 9.2 Arc GIS بوده است. مطابق نتایج در این حوزه می توان سه پهنه ی حفاظت کامل (قرق) با مساحت 607/09 (5/02 درصد حوزه)، حفاظت خاک همراه با استفاده های سنتی (چرای دام و غیره) با مساحت 3285/7 (27/15 درصد کل حوزه) و گردشگری در حد ظرفیت برد محیط (تفرج گسترده) با مساحت 2451/15 هکتار (20/26 درصد کل حوزه)، شناسایی نمود. نکته ی قابل توجه این است که پهنه ی گردشگری متمرکز به گونه ای که دارای شرایط مطلوب برای بازکاشت لاله ی واژگون نیز باشد در حوزه توف سفید یافت نشد که نشان از شدت تخریب در گذشته دارد.

پهنه بندی، لاله واژگون، گردشگری طبیعی، چهارمحال و بختیاری