فرامرز تقی لو - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تبریزنویسنده مسئول
جلال پیکانی - استادیارگروه فلسفه دانشگاه پیام نور

تبیین های پوزیتیویتسی و ابطال گرایانه هردودراین فرض طبیعت گرایانه اتفاق نظر داشته اند که واقعیت محدود به سطح تجربی است و تبیین علمی باید به این سطح تجربی ارجاع دهد تاازوصف تحقیق پذیری معناداری و علمی بودن برخوردار باشد این درحالی است که ازیک سو اصل علیت به مثابه ی شرط ضروری هرگونه تبیین علمی به لحاظ منطقی ازاین سطح تجربی قابل استنتاج نبوده و درنهایت نه بصورت یک اصل تجربی بلکه بصورت یک اصل متافیزیکی و درزبان پوپر ابطال ناپذیر باقی میماند ازسوی دیگر اصل عینیت تجربی به عنوان مبنای شرط ازمون پذیری تبیین های علمی نیز به دلیل مسبوقیت هرگونه مشاهده به نظریه غیرقابل دفاع بوده است ایده الیست های کانتی همچون کهن و فایرابند نیز که بربازنمایی واقعیت درقالب مقولات ذهنی تاکید داشته و ازاین رو قوانین علی و نظریه هیا علمی را صرفا بیانگر مدلها و الگوهای ذهنی درتفسیر جهان واقع دانسته اند ازتوجیه شناخت ترجبی و ارایه معیاری برای مقایسه میان نظریه ها و پارادایم های علمی و همچنین ابطال نظریه ها و تحول علمی عاجز بوده اند این مقاله ضمن بررسی و تحلیل مسائل تبیین علمی برروی پاسخ های رئالیزم انتقادی دراین زمینه متمرکز می شود و به تحلیل این موضوع می پردازد که این رویکرد فلسفی چگونه تبیین علمی را مستلزم توجه همزمان به جایگاه پدیدارتجربی برساخت ذهنی و واقعیت هستی شناختی درنظر میگیرد

تبیین ، پوزیتیویسم ، ابطال گروی ، ایده آلیزم کانتی ، رئالیزم انتقادی