پریسا بایبوردی - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد صوفیان
پریسا هاشم پور - عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

محیط یکی از عوامل تعیین کننده سلامت انسان هاست و در سال های اخیر نتایج حاصل از تحقیقات علمی بر اهمیت نقش برنامه ریزی و فرم شهرها و بخصوص محله های شهری؛ بر سلامت انسان ها و ایجاد محلاتی پایدار و سالم و اجتناب از پراکنده رویی شهری تاکید می ورزد. امروزه در کشورهای غربی آثار زیان بار شهرسازی مدرن و پدیده پراکندگی شهری بر سلامت افراد شناخته شده است. به همین منظور توجه و تاکید زیادی بر احیای محلات شهری و تاکید بر نقش محله در سیاست های برنامه ریزی شهری به منظور ارتقاء سرمایه اجتماعی و ایجاد محلاتی خودکفا و عابرمدار می شود. محله ها و واحدهای همسایگی به عنوان محیطی که بیشترین وقت افراد در آنها سپری می شود؛ پلی بین جنبه اجتماعی و زیستی زندگی آنها و تاثیر بسیار عمیقی بر سلامت جسمانی و روانی دارند. محدودیت سرانه فضاهای سبز و باز و دیگر فضاهای عمومی، محدودیت کمی و کیفی خانه های مسکونی، کیفیت پایین محیط شهری، آلودگی هوا و مدیریت نامناسب ضایعات شهری، آلودگی صوتی و دیگر مشکلات محیطی عوامل تهدید سلامت انسان شهری امروزی را تشکیل می دهند. علاوه بر این سبک جدید زندگی و تغییرات اقتصادی نیز به این مشکلات دامن زده و منجر به کمرنگ شدن نقش محلات در زندگی روزمره افراد از طریق وابستگی به اتومبیل، عضویت در جوامع مجازی، صرف وقت بیشتری به رایانه و تلویزیون وکاهش تعاملات اجتماعی چهره به چهره و ناپایداری اجتماعی شده است . پژوهش حاضر در نظر دارد با نگاه دوباره به مفهوم بسیاری از اصطلاحات رایج نظیر فضا،مسکن و نظایر آن به مکانی مناسب جهت رشد جسمانی و روانی انسان در محیطی زنده تر، فعالتر و پویا تر بپردازد.در این راستا در ابتدا پرسش های مطرح بود که، یک خانه و محله ی خوب و با کیفیت چیست و چگونه می تواند ساکنان را در تامین نیازهایش یاری رساند و آرامش خاطر را برای آنان فراهم سازد. آیا آنچه که امروزه آن را مسکن می نامیم به معنای واقعی آرامش خاطر را برای آنان به ارمغان می آورد یا نه.برای یافتن پاسخ های ابتدایی برای پرسش های مذکور و موارد مشابه دیگر ابتدا مراجعه ی حضوری به خانه های سنتی به عنوان تامین کننده ی نیازهای واقعی سکونت به عنوان بهترین راه حل مطرح بود. هدف اصلی این تحقیق شناسایی توان های محله ای در ابعاد مختلف شهری به منظور دستیابی به اجتماع محلی سالم است و هدف کلی آن بازشناسی اصول معماری سنتی در محلات امروزی است.

محله ، خلوت ، امنیت ، معماری سنتی