حسام ریاحی اصفهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه علم و صنعت
کیومرث حبیبی - دانشیار دانشگاه کردستان

حفاظت از ارزش ها و میراث فرهنگی شیوه های مختلفی دارد که یکی از این شیو هها حریم گذاری بر ای ن آثار و حفاظت از آن ها در برابر رش د لجام گسیخته ی شهرها و ساخت و سازهای جدید است. حریم گذاری پیرامون آثار تاریخی در شهرها از منظرهای مختلف بصری، کیفی و فنی م ی تواند انجام شود و در پی دستیابی به محیطی است که ضمن حفاظت از ارزش های گذشته، بافت پیرامونی را زنده نکه دارد. از این رو دو رویکر د در کنار هم عنوان می شوند که باید با هم و در کنار هم دیده شوند:حفاظت و توسعه؛ که این حفاظت از طریق امکان توسعه کنترل شده معنا می یابد. به عبارت دیگر بر ای اینکه بافت بتواند به حیات خود ادامه دهد و هم چنین از ارزش های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی خود محافظت ن مای د، امکا ن توسعه را نی ز به بافت می دهند تا از فرسودگی آن جلوگیری به عمل آید. مسئله حریم گذاری بر بافت ه ای تا ریخی در کشوره ای مختلف بیشت ر از آنکه بر پ ای ه نظری ات و تئوری های مشخص صورت گرفته باشد، به صورت عملی و موردی با آن برخورد شده است. در شهر شیراز نیز با سابقه ای تاریخی تا کنون مانند بس یاری شهرهای تاریخی ایران به صورت موردی و عملی با این موضوع برخورد شده است. اما مسئله ای که بافت تاریخی شهر ب ا آن گریبان گیر است ناکارآم دی بافت است. یکی از دلایلی که به این موضوع دامن می زند مسئله حریم گذاری آثار تاریخی است. ساکنین اصلی بافت که نه از لحاظ امکانات و تس هیلات تامین می شوند و نه به آن ها اجازه داده می شود تا به مرمت بناهای خود دست بزنند، بافت را ترک می نمایند و این سرمایه اجتماعی در حال از میان رفتن است. این روند منجر به فرسودگی بیشتر بافت، خروج ساکنین و نهایتاً برخلاف رویکرد حفاظتی در پیش گرفته شده، به تخ ری ب بافت و ارزش های تاریخی و فرهنگی آن منجر خواهد شد

حریم ، حریم گذاری ، بافت تاریخی ، حفاظت آیینی ، شیراز