جمال الدین سهیلی - استادیار گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی قزوین
فهیمه قراخانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزادقزوین

دوره قاجار را میتوان دوره نواوری و شروع تحولات جدید درهنرومعماری ایران دانست ازجمله این تحولات رابطه فزاینده و مراودات مختلف باغرب است که به دنبال ورود دانش ها و علوم جدید به ایران شاهد تاثیرات ویژه این امر به هنر و معماری و به ویژه برتزئینات بناها دردوران قاجار هستیم ازعوامل درشکوه و زیبایی معماری ایران به ویژه دردوران اسلامی به تزئین و ارایش بناها میتوان اشاره کرد دراین میان مسجد ـ مدرسه سپهسالار و مسجد شاه تهران ازشاهکارهای معماری دوره قاجار ازلحاظ تزئینات و به خصوص نقوش کاشیکاری حائز اهمیت هستند پژوهش حاضر براین است که بااستفاده ازروش توصیفی ـ تحلیلی و انجام تحقیقات کتابخانه ای درعرصه ارایه های معماری این دوبنا و تحقیقات میدانی به ارزیابی و مقایسه تطبیق نقوش کاشیکاری دوبنای شاخص معماری دوره قاجار بپردازد یافته های تحقیق نشان میدهد که بیشتر تزئینات کاشیکاری مسجد ـ مدرسه سپهسالار نقوش هندسی و گیاهی هم بهصورت تجریدی و هم بصورت طبیعت گرا است که استحکام ساده وروانی دارد همچنین استفاده ازتصاویر انگور گل و گلدان و کاسه بشقابی به چشم می خورد خط به کارفته درتزئینات آن خط کوفی بنائی و خط نستعلیق است عناصر به کاررفته درمسجد شاه نیز نقوش هندسی و گیاهی به صورت انتزاعی و تجریدی است و درآن تصاویر گل و گلدان کمابیش به چشم می خورد خط به کاررفته درتزئینات این خط کوفی بنائی خط ثلث و خط نستعلیق است

نقوش کاشیکاری ، مسجد ـ مدرسه سپهسالار ، مسجد شاه امام ، دوره قاجار