تورج جلیلی - دکترای معماری- هیئت علمی گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر
سحر فرضی دیری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر

در زیباشناختی و با رویکردی نشانه شناسانه، مسکن را می توان در گستره ای میان نماد، آیکن یا نمایه تعریف کرد. احداث خانه پدیده ای فرهنگی به شمار می آید، لذا شکل و سازمان فضایی آن تحت تاثیر فرهنگی است که بدان تعلق دارد در معماری ایرانی، معماری خانه بر پایه ی اصول و الگوهای ویژه طرح(کمی و کیفی)ساخته می شده است. خانه ایرانی جلوه مستقیم ارزش های معنوی و فرهنگی و شیوه زندگی بود (مطدوبیت کیفی) دردحالی که امروزه توجه اصلی طراحان مسکن غالبا بر مطلوبیت کمی و اقتصادی متمرکز است . گرایش های شناسایی شده در آثارمعماری سالهای 1357 تا کنون، بیانگر حرکت کلی معماری ایران در دوره انقلاب اسلامی می باشد. بدیهی است با بررسی سبکها و گرایشها در این دوره زمانی می توان به ارزیابی دقیق تری از مسیر حرکت کلی معماری معاصر در طی سالهای آینده، دست یافت. هدف از نگارش این پژوهش در وهله نخست شناسایی الگوهای طراحی مسکن ایرانی و در نهایت بررسی تطبیقی معماری مسکن سه دهه پس از انقلاب با این الگوها می باشد. لذا روش پژوهش در نگارش این مقاله بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی و همچنین روش گردآوری داده ها بر اساس استفاده از اسناد کتابخانه ای و بایگانیها می باشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در روند طراحی معماری ایران سه گرایش را می توان مشاهده کرد. در دهه اول بر استفاده از الگوهاى معماری گذشته ایرانى تأکید شده است،در دهه دوم استفاده از فرم ایرانی و غربی در کنار همدیگر رواج یافته است و در دهه سوم تا به امروز گرایش به سمت جهانی شدن و پست مدرنیسم دیده می شود. آنچه بیشتر از همه موجب تغییر اساسی الگوی مسکن شده است مسئله نوگرایی است و این شیوه برخورد با نوگرایی و نحوه ترکیب آن با الگوهای کیفی است که این مساله را دارای ارزش مثبت یا منفی می کند.

مسکن ، معماری مسکن ، الگوهای طرادی ، معماری ایرانی ، انقلاب اسلامی