سید امیر حسینی - کارشناسی ارشد مهندسی معماری ، مدرس آموزشکده فنی و حرفه ای سما ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد اسلام آباد غرب ، اسلام آباد غرب ، ایران.
پیام ریاحی - کارشناسی ارشد مهندسی معماری ، مدرس آموزشکده فنی و حرفه ای سما ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد اسلام آباد غرب ، اسلام آباد غرب ، ایران.

محیط شهری مطلوب، تحت تأثیر عوامل و معیارهای مختلف می باشد که بطور عمده می توان عوامل کالبدی -فضائی، زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی را نام برد که هر یک نیز، متشکل از معیارهای مختلفی می باشند .بافت فرسوده شهرها از جمله مناطق شهری می باشند که آهنگ تحولات کالبدی و رونق اقتصادی – اجتماعی آن ها با سایر نقاط شهری مطابقت ندارد. مقاله حاضر با هدف بررسی نقش هویت مکان در بافت فرسوده تاریخی شهر می پردازد. با نگاهی به بافت های فرسوده و تاریخی شهری ، این نکته مشهود است که شکل گیری و حیات آن ها در تداومی تاریخی ، فرهنگی ، اجتمایی و محیطی به صورت هماهنگ و منسجم عیان گردیده است . ساکنان این بافت ها هویت خود را از طریق ارتباطات اجتماعی و مشارکت در ایجاداین فضاهای ماندگار دریافت می نموده اند . تاثیر چنین مکان های ماندگاری در شکل دهی به هویت فردی و اجتماعی ساکنان ، در مقطعی از حیات خود بر اثر تحولات اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی در نتیجه ورود تکنولوژی های جدید ، جهانی شدن و تراکم فضا-زمان ، کم رنگ شده است . در این مقاله ، کوشش شده با شناخت ماهیت هویت و مکان ، یا بهره گیری از رویکردی پدیدار شناسانه ارتباط میان ان ها با نگاهی به بافت های مورد مدافع قرار گیرد و مدل مفهومی چگونگی شکل گیری هویت مکانی در ان ها ارائه گردد . وجود ارتباط مستحکم و دو سویه میان سازمان ادراکی و نظم و تعیین فضای شهری سبب افزایش خوانایی و بهبود سازمان ادراکی ، تقویت ارتباط با فضای شهری ، خوانش بهتر عناصر و مولفه های شهری ، فهم روشن معنای مکان ها و تقویت هویت فردی و اجتماعی خواهد شد .

هویت ، حس مکان ، پدیدار شناسی ، بافت فرسوده تاریخی، شهر