فضه عدلی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی گروه زمین شناسی، مشهد، ایران
رحیم دبیری - استادیار، گروه زمین شناسی ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، ایران
محمد جوانبخت - استادیار، گروه زمین شناسی ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، ایران
مرجان بخشی مزده - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی گروه زمین شناسی، مشهد، ایران

استخراج و معدنکاری زغال سنگ در بسیاری از موارد موجب آلودگی محیط زیست می شود. در این تحقیق نمونه های رسوب برداشت شده از اطراف کارخانه زغال شویی و کک پزی معدن زغال سنگ آق دربند با استفاده از روش استخراج ترتیبی فلزات سنگین ، مورد بررسی قرار گرفته اند، تا منشا این فلزات در رسوبات منطقه مشخص گردد. بر اساس نتایج حاصل از روش استخراج تدریجی مشخص گردید که از مجموع کل غلظت، عناصر آهن، کادمیوم و سرب با فاز اول یا تبادل پذیر همراه بوده و عناصر نیکل، روی و کروم با فاز چهارم یا بازمانده همراه است. با توجه به نتایج گونه سازی در نمونه های مورد بررسی می توان گفت که سه فلز آهن، کادمیوم و سرب که بیش از 60 % در محدوده زیست دسترس پذیر قرار دارند، منشا انسان زاد داشته و موجب آلودگی رسوبات شده اند. همچنین نیکل ، روی و کروم که بیشتر در بخش باقی مانده (تثبیت شده در ساختمان کانی ها) قرار دارند، منشا زمین زاد داشته و حاصل فرسایش و هوازدگی سنگ های منطقه می باشند.

زیست دسترس پذیری ، فلزات سنگین، استخراج ترتیبی، زغال سنگ، معدن آق دربند