سعید شعبانلو - کارشناس ارشد آبیاری دانشگاه صنعتی اصفهان
سید فرهاد موسوی - استاد گروه آبیاری دانشگاه صنعتی اصفهان
منوچهر حیدرپور - استادیار گروه آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان

سدها از مهمترین ابنیه آبی هستندکه به منظور حفظ و بهر هبرداری منابع آب مورد استفاده قرار م یگیرند. رسو بگذاری درمخازن سدها از جمله این مسائل است. در مطالعات سدسازی معمو ً لا مقدار رسوب گذاری و نحوه توزیع آن مورد توجه قرار میگیرد. در این تحقیق، ١٠ سد از سدهای کشور به نا مهای دز، قشلاق، کرج، لتیان، اکباتان، درودزن، طرق، کارده، مغان و زاینده رود مورد مطالعه قرار گرفتند. این سدها از نوع سدهای بزرگ هستند که از بین آنها سد دز با ارتفاع ٢٠٣ متر و حجم مخزن٣٣٤٠ میلیون متر مکعب بزرگترین و سد مغان با ارتفاع تقریبی ٣٠ متر و حجم مخزن ١٠ میلیون متر مکعب کوچکترین میباشد تعدادی از این سدها خاکی و بقیه بتنی می باشند. از آنجا که سالهاست که این سدها مورد استفاده قرار گرفته اند میتوان گفت که عمل رسو بگذاری در آنها تقریبًا بحال تعادل رسیده و با نرخ نسبتًا ثابتی ادامه دارد.با استفاده ازمنحن یهای حجم ارتفاع و ارتفاع سطح اولیه و ثانویه سدهای مورد مطالعه، اقدام به انجام رو شهای کاهش سطح و افزایش سطح به دو طریق برلند و میلر و مودی گردید تا میزان دقت آنها در تخمین توزیع رسوب مخازن مشخص گردد. مقایسه توزیع رسوبات ته نشین شده در سدهای فوق با مدل های نظری توزیع رسوب نشان داد که هیچکدام از چهار مدل دقت و کارآیی لازم را نداشته و با خطای بسیار وضعیت مخزن را برآورد مینمایند. کمترین مقدار خطا مربوط به سد لتیان با ١٣ درصد و بیشترین مقدار مربوط به سد دز با ٢٢ درصد میباشد و در کل مدل کاهش سطح به روش برلند و میلر به مراتب بهتر از سایر مد لها می باشد.

توزیع رسوب، مخازن سدها، روش برلند و میلر