علی عسگری - دانشیار گروه مدیریت بحران دانشگاه یورک، تورنتو، کانادا

بحران ازدحام جمعیت ) Crowd Disaster ( یکی از پیچیدهترین و چالش برانگیزترین نوع بحرانها است. اگر چه دانش امروز بشری در باره تجمع و ازدحام جمعیت خیلی بیشتر از گذشته است ولی هنوز سوالات زیادی در رابطه با اینبحرانها بویژه در زمینه خصوصیات و رفتار جمعیت از لحاظ فنی، اجتماعی و روانشناسی وجود دارند که یا بدون پاسخ مانده و یا پاسخهای روشنی برای آنها ارایه نشده است. برخلاف بحرانهای دیگر مانند زلزله و سیل و حوادث صنعتی مانند سقوط هواپیماها و شکسته شدن سدها و غیره کاتالوگ کاملی از بحرانهای ازدحام جمعیت وجود نداشته و به همین دلیل خلاءهای فراوانی در درک و شناخت این نوع بحرانها و روشهای مدیریت آنها وجود دارد. از این رو اختلافات و ابهامات زیادی نیز در مفاهیم اولیه و مبانی نظری این نوع بحرانها وجود دارد.بررسی بحرانهای مربوط به ازدحام جمعیت از وجود نکته مشترکی در بین همه آنها حکایت میکند که همانا عدموجود و یا ضعف مدیریت ریسک و بحران در مراسم و مکانهایی است که جمعیت به آنها مراجعه و یا در آنها قرارمیگیرند. اگرچه متخصصان بر این باورند که با بکارگیری روشهای درست مدیریت جمعیت و کاربرد تکنولوژیهای نوین میتوان جلوی این قبیل بحرانها را گرفت ولی این وقایع هنوز رخ میدهند و در مواردی تلفات بسیار زیادی هم داشتهاند. واقعیت آن است که در مراسم و برنامههایی که در آنها تعداد زیادی از افراد شرکت میکنند احتمال وقوع بحرانهای ازدحام جمعیت به دلیل تعاملات پیچیدهای که بین رفتارهای فردی و رفتارهای جمعی و همچنینشرایط محیط و فضا و نحوه مدیریت و کنترل جمعیت وجود دارد میرود. درک بهتر چالشهای نظری و عملی بحرانهای ازدحام جمعیت دارای اثرات کاربردی زیادی میباشد و به درک بهتر از این بحرانها و اصلاح شیوههای پیشگیری و مدیریت آنها کمک میکند. در این مقاله مهمترین چالشهای نظری و عملی مدیریت بحرانهای ازدحام جمعیت بر اساس تجارب فعلی دنیا مورد بحث و بررسی قرار میگیرند.

چالشهای نظری و عملی بحرانهای ازدحام جمعیت