حامد سنگونی - دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
علی بابایی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
حمیدرضا عشقی زاده - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمدرضا وهابی - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیتهای انسانی در دهه های اخیر اثرات زیادی بر محیطهای طبیعی و انسانی داشته است. این اثرات در ابعاد مختلف و به اشکال گوناگون بروز پیداکرده و در آینده نیز ادامه خواهد داشت. آشنایی با انواع این اثرات و روند تغییرات آن در آینده یکی از اصلی ترین نیازهای فعلی علوم طبیعی است. در این میان گیاهان مرتعی به خاطر اهمیت بسیار بالای اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و حفاظتی؛ از جایگاه ویژه ای برخوردارند. بر همین اساس در این مطالعه اثر تغییرات اقلیمی شامل سه متغیر دما co2و رطوبت بر روی خصوصیات فتوسنتزی دو گونه Bromus tomentellus Boiss وAgropyron trichophorum (Link) Richt که از گیاهان علوفه ای مهم در مراتع غرب استان اصفهان هستند؛ موردبررسی قرار گرفت. برای این کار پس از جمع آوری یک پایه ی مادری از هرگونه و تکثیر غیرجنسی آن به تعداد موردنیاز، هریک از متغیرهای اقلیمی در مقطع زمانی آینده بر اساس سناریوی تغییر اقلیم A2 به عنوان یک تیمار بر روی پایه ها اعمال شده و یک گروه از پایه ها هم بدون اعمال تغییرات و به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. در این گروهها، رنگیزه های فتوسنتزی شامل کاروفیل های aوb کلروفیل کل و کاروتنوییدها در هر یک از گلدانها مورداندازه گیری قرار گرفت و با ثبت این مقادیر و ارتباط دادن آن با متغیرهای اقلیمی، اثر تغییرات اقلیمی بر این خصوصیات بررسی شد. نتایج نشان داد که اعمال تیمارهای اقلیمی اثر معنی داری بر خصوصیات فتوسنتزی گونه های مورد مطالعه دارند اما این اثر در مورد هر یک از گونه ها منحصربفرد بوده و در مورد هر گونه نیز مقدار تاثیر آن بر هر یک رنگیزه ها متفاوت است. به طور کلی تیمار کاهش رطوبت در دسترس گیاه باعث کاهش در محتوای کلروفیل aوb و کل در هر دو گونه شد اما اثر معنی داری بر کاروتنوییدهای موجود در گونه Agropyrontrichophorumنداشت. تیمار افزایش دما نیز اثر مشابه ی داشت با این تفاوت که در مورد گونه Bromus tomentellus این افزایش دما گرچه باعث کاهش رنگیزه های فتوسنتزی شد اما این کاهش از نظر آماری معنی دار نبود تیمار افزایش co2 اثر معنی داری روی خصوصیات فتوسنتزی گونه Bromus tomentellus ناشت اما باعث کاهش معنی دار مقدار هر چهار فاکتور فتوسنتزی مورد مطالعه در گونه Agropyron trichophorum شد

تغییر اقلیم، خصوصیات فتوسنتزی، گونه های مرتعی، آزمایشات گلخانه ای، مراتع اصفهان