سعید ناظمی - دانشگاه علوم پزشکی شاهرود- دانشکده بهداشت- گروه بهداشت محیط
احمد خسروی - دانشگاه علوم پزشکی شاهرود- دانشکده پزشکی- عضو هیأت علمی

مقدمه: ورود فلزات سمی از طریق فعالیت های انسانی باعث آلودگی بسیاری از خاک ها شده است. فلزات سنگین از مهم ترین آلاینده ها در محیط زیست به شمار می روند. این مطالعه به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین در خاک، آب وگیاه اراضی سبزیکاری منطقه شهنما شاهرود انجام شده است. مواد و روش ها: سبزی های مورد بررسی شامل سبزی های برگی جعفری، تره، برگ چغندر، شنبلیله، شاهی، ریحان، تربچه و گشنیز بود. نمونه برداری طی مدت 3 ماه در فاصله شهریور تا آبان 87 صورت گرفت. تعداد 180 نمونه جمع آوری شده سبزیجات، آب و خاک، پس از آماده سازی، توسط دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی مطابق با روش استاندارد مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج: مقادیر میانگین غلظت سرب، کادمیوم، کروم، آرسنیک و روی در نمونه سبزیجات به ترتیب برابر: 168/4، 5/26،5/4، 2/09، 23/99 میکروگرم بر گرم به ازای بافت گیاه بود.میانگین غلظت فلزات سنگین در آب به ترتیب: 7/55، 4/85، 0/78، 12/83، 347/99 میلی گرم در لیتر نمونه و در خاک به ترتیب 81/12، 14/43، 134/32، 19/08، 435 میکروگرم به ازای هر گرم نمونه خاک بود. مقایسه میانگین غلظت مقادیر فلزات سنگین موجود در سبزیجات، آب و خاک با مقادیر استاندارد اختلاف معناداری را نشان می دهد به جز روی که اختلاف معناداری با مقادیر استاندارد نداشت. میزان غلظت سرب، کروم، کادمیوم و آرسنیک در انواع سبزیجات بالاتر از مقدار معمول آن می باشد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق بیانگر آلودگی آب، خاک و گیاه به فلزات سنگین در اثر مصرف کودهای شیمیایی، دفع غیر بهداشتی فاضلاب و احتراق سوخت های فسیلی می باشد.

فلزات سنگین، سبزیجات، جذب اتمی، محیط زیست، شاهرود