عاطفه فیروزی - کارشناس ارشد دانشگاه پیام نور
گلسونا ظفر - کارشناس ارشد پیام نور
احمد فیروزی - دانشجوی کارشناسی دانشگاه پیام نور

در این مقاله سعی شد تا با ارزیابی اثر متغیرهای کلان اقتصادی و تورم در ایران و طراحی یک مدل خودرگرسیونی برداری (var)،رفتار نرخ تورم نسبت به متغیرهای رشد تولید ناخالص داخلی ، رشد نقدینگی و نرخ ارز سنجیده شود . پس از تشخیص ایستایی متغیرها، وقفه بهینهی یک براساس معیار شوارتز، حنان کوئیک و حداکثر درستنمایی انتخاب شده است. نتایج آزمون همگرایی نشان داده است که در آزمون اثر و آزمون حداکثر مقدار ویژه وجود یک بردار همگرایی در هر دو سطح 1% و 5% تأیید شده است.نتایج عکس العمل ضربهای حاکی از آن است که متغیر نرخ تورم در دوره اول، هیچ تأثیری بر متغیر رشد تولید ناخالص داخلی،نرخ ارز و رشد حجم نقدینگی ندارد. این اثر در فصل دوم موجب کاهش رشد متغیر تولید ناخالص داخلی و افزایش متغیرهای نرخ ارز و رشد نقدینگی شده است. اثر این تکانه در ابتدا بر رشد تولید ناخالص داخلی منفی است و به مرور زمان افزایش یافته است. امااثر آن بر رشد نقدینگی در ابتدا تا فصل دوم افزایشی سپس کاهشی بوده است. نتایج تجزیه واریانس متغیرها ،اگر چه دوره اول متغیرها تحت تأثیر نرخ تورم قرار نمیگیرند اما در دورهی دوم رشد نقدینگی درصد بیشتری را نسبت به نرخ ارز و رشد تولید ناخالص داخلی به خود اختصاص داده است. به طور کلی در طول دوره متغیر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی و نرخ ارز با افزایشی اما متغیر رشد نقدینگی در ابتدا روندی صعودی افزیشی و سپس کاهشی داشته است.

تورم، نرخ ارز ، رشد نقدینگی ،رشد تولید ناخالص داخلی ،خود رگرسیون برداری( var)