هوشنگ خیری - استادیار و عضو هئیت علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان
غلامرضا مقامی مقیم - استادیار و عضو هئیت علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان
سیدمحمود حسینی صدیق - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسفراین

اکثر مخاطرات اقلیمی که محیط را به سمت ناپایداری سوق می دهند به پدیده های حدی جوی مرتبط می شوند. طوفان تندری از مهمترین، فراوان ترین و شدید ترین مخاطرات جوی می باشد که همه ساله علاوه بر نابود کردن مقدار زیادی ازمحصولات کشاورزی و تأسیسات عمرانی، موجب تلفات انسانی ناشی از سیل، صاعقه و ... در اقصی نقاط کره زمین می شود. در تحقیق حاضر، برای بررسی و تحلیل ویژگیهای آماری طوفانهای تندری شهر بجنورد، از داده های روزهای وقوع طوفانهای تندری ایستگاه سینوپتیک بجنورد در دوره آماری 28 ساله 1977-2005 بودند، استفاده گردیده است. همچنین طبقهبندی ماهانه روزهای توأم با طوفانهای تندری با استفاده از روش آماری چند متغیره تحلیل خوشه ای (روش وارد) صورت گرفت برای انجام محاسبات آماری از نرم افزارهایSpss ،Minitab ،Excel استفاده گردیده است. نتایج نشان داد که طوفانهای تندری در شهر بجنورد، بیشتر در فصل بهار اتفاق میافتد. وقوع طوفانهای تندری حالت افزایشی دارد. بیشترین فراوانی وقوعطوفانهای تندری در ماههای می و آوریل اتفاق می افتد. البته علت تعداد وقوع طوفانهای تندری، ناشی از آن است که شهر بجنورد در معرض دو توده هوای شمالی، شمال شرقی (هوای خشک سیبری) و غربی (توده هوای مدیترانه) قرار دارد؛ و شرایط محلی از جمله وجود منابع رطوبتی داخلی مانند دریای خزر و همچنین توپوگرافی منطقه به شکلی است که باعث کانالیزه شدن باد و افزایش وقوع طوفانهای تندری می شود.

مخاطرات، طوفانهای تندری، تحلیل خوشه ای، بجنورد