طناز کارگر - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز
مینو قره بگلو - استادیار دانشکدهی معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

در دنیای امروز با افزایش جمعیت، نیاز به فضاهای اجتماعی به عنوان مکان سوم به منظور گذران اوقات فراغت بسیار احساس میگردد و عدم تعادل در جنبههای اجتماعی و مراکز تجمعی شهر موجب بروز مشکلات فراوانی گردیده است. همچنین انسان موجودی اجتماعی است که برای گفتوگو، دیدار و تعاملات اجتماعی با همنوعان خود به مکانهایی امن به غیر از خانه و محل کار در فضای شهری نیازمند است. پاسخگویی به نیازهای اجتماعی انسان و تامین فرصتهای لازم در زمینه ی کسب تجارب اجتماعی وی، مستلزم وجود فضا و قرارگاه کالبدی است و مکان سوم به عنوان نوع خاصی از فضای عمومی شهری ظرفیتی عظیم در پاسخ به این جنبه از حیات انسان در جوامع شهری دارا میباشد.بنابراین با توجه به اهمیت چگونگی گذران اوقات فراغت توجه به مکان سومها به عنوان فضاهای تجمع غیررسمی در عرصه های عمومی بسیار حائز اهمیت گردیده است. پیاده راهها که به دنبال نیاز به پیادهروی شهروندان به وجود آمده اند یکی از عناصر اصلی فضاهای شهری محسوب میشوند، بنابراین میتواند نقش مهمی را به عنوان مکان سوم در گذران اوقات فراغت شهروندان ایفا نمایند. این پژوهش در گام اول با رویکرد کیفی با روش تحلیل محتوای ادبیات موضوع به تعریف مکان سوم به عنوان یکی از انواع مکان میپردازد و با روش تحلیلی توصیفی ویژگیهای مکان سوم به عنوان نوع - خاصی از فضای عمومی شهری را بیان مینماید. سپس در گام دوم به تحلیل پیادهراه به عنوان نوعی از مکان سوم میپردازد و در نهایت با تعریفی از موقعیت و ویژگیهای پیادهراه جلفای اصفهان سعی در تحلیل و بررسی معیارهای مکان سوم در این پیاده راه با هدف پاسخگویی دو سوال معیارهای و ویژگیهای مکان سوم چیست؟ و راز ماندگاری پیادهراه جلفای اصفهان به عنوان مکان سوم با توجه به معیارهای موجود در آن چیست؟ میپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که پیاده راه جلفای اصفهان با دارا بودن معیارهای مکان سوم نقش مهمی به عنوان هستهی اتفاقات غیررسمی عمومی زندگی دارد.

مکان سوم، مولفههای مکان سوم، پیادهراه، جلفای اصفهان