آرزو کریمی رهنما - کارشناس ارشد جفرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه تبریز
محمدرضا پورمحمدی - استادجفرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه تبریز
شهریور روستایی - استادیار دانشکده جغرافیا وبرنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

توسعه پایدار شهری با رویکرد استفاده از فضاهای زیرزمینی شهری یکی از رهیافت های نوین در زمینه شهرسازی است.این رویکرد ضمن استفاده از قابلیت های مثبت فضاهای زیر سطحی تلاش می کند تا مسایل و مشکلات شهر ها از قبیل کمبود فضا،مسایل حمل و نقل و زیست محیطی را حل نماید.هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر در توسعهفضاهای زیرزمینی ،مطالعه فضاهای زیرسطحی،جنبه ها و فواید استفاده از این فضاها در شهر تبریز با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی و بررسی نتایج حاصله می باشد.نمونه های موردی شامل پنج نمونه از توسعه هایی می باشد که در آن رو و زیر سطح زمین هماهنگ و منسجم طراحی شده و مورد بهره برداری قرار گرفته اند.در این مطالعه سعی شده استکه نمونه های منتخب از تمامی سطح شهر تبریز و در تمامی مناطق شهرداری ها ی این شهر انتخاب گردند. راه حل هایی مانند ساخت و ساز به صورت زیرزمینی می تواند به عنوان راه حل دومی در برابر توسعه رو زمینی متداول (الترناتیو)مورد توجه قرار گیرند تا مصرف انرژی کاهش پیدا کندو همچنین هنگام طراحی فضاهای زیرزمینی توجه به نکات مورد بحث می تواند تاثیر به سزایی در طراحی مناسب فضاهای زیرزمینی ونیز تشویق افراد به استفاده از این فضاها داشته باشد.

فضا های زیرزمینی،معیارهای توسعه، شهر فشرده،توسعه پایدار