هادی نظری پویا
منوچهر امیری
حسین علیرضایی
حبیب ا... مظاهری

بیایان عارضه ای است طبیعی که عموماً در یک منطقه تحت تأثیر شرایط مختلفی از قبیل، اقلیم، خاک ، پوشش گیاهی و زمین شناسی بوجود می آید . تعیین قلمرو بیابانها نیازمند دستیابی به اطلاعاتی از پارامترهای محیط طبیعی است که اثر متقابل آنها به صورت مشترک در پیدایش ویژگیهای محیط طبیعی و از جمله بیابانها دخالت کامل دارند . به همین دلیل آن دسته از علوم زمین که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در مطالعه شرایط بیابانی سهمی دارند باید در اینگونه بررسی ها مورد توجه باشند . مهمترین زمینه ها با رعایت روابط علت و معلولی به ترتیب شامل : زمین شناسی، اقلیم شناسی، آب شناسی، ژئومرفولوژی خاک شناسی وپوشش گیاهی می باشند . بخش وسیعی از سرزمین ایران به دلیل ویژگیهای خاص جغرافیایی در قلمرو مناطق بیابانی قرار دارند و بر اساس مستندات موجود این مناطق در حال گسترش نیز می باشند، اطلاع از چگونگی میزان کمی و موقعیت مکانی عوارض بیابان و بطور کلی قابلیت ها و توانایی های محیط و انعکاس تلاشهای متنوع انسان در آن اهمیت فراوانی دارد . در این راستا به منظور تعیین قلمرو بیابان در استان همدان وضعیت بارندگی، درجه حرارت، تبخیر، ضریب تغییرات بارندگی، وسایر عوامل به صورت لایه های اولیه درسیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شد و به عنوان مهمترین معیارهای بررسی و تعیین مناطق بیابانی در استان همدان مورد بررسی قرار گرفته اند . سپس کلیه لایه های بدست آمده تلفیق گردید ونقشه نهایی محدوده بیابانی دراستان ترسیم شد . سپس نقشه مربوط نیز با نقشه های کاربری اراضی زمین شناسی وتصاویر ماهواره ای منطقه در نرم افزار Ilwis تلفیق شد که درنهایت طبق نتایج نها یی مشخص شد اولا از لحاظ اقلیمی دراستان همدان شرایط بیابانی به گونه ای که در سایر بیابانها حاکم است وجود ندارد وتنها در بخش کوچکی در غرب استان به علت حاکم بودن برخی عوامل زمین شناسی وضعیت تقریبا بیابانی در منطقه وجود دارد .

بیابان ، اقلیم ، زمین شناسی ، همدان ، بارندگی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی