حمیدراضا مجردی گیلان - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
علی سلاجقه - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمد جعفری - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
حسن احمدی - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

تولید رواناب و رسوب یکی ازفرایندهای پیچیده ومهم است که متغیرهای متعددی در آن دخالت دارند. در روابط و مدلهای برآورد رواناب و رسوب متغیرهای مختلف لحاظ می گردند. یکی از متغیرهای با اهمیت و موثر که کمتر مورد توجه قرار می گیرد. الگوی توزیع زمانی بارندگی است. این متغیر مستقل تاثیر بسزایی درکمیت و کیفیت رواناب ور سوب تولیدی در حوزه های آبخیز دارد. در این تحقیق ابتدا الگوی توزیع زمانی بارندگی از سه روش میانگین ترسیمی پیلگریم، میانگین محاسباتی پیلگریم و روش احتمالاتی هاف درحوزه آبخیز الوند واقع در محدوده ی شهرستان های قصر شیرین و گیلانغرب از توابع استان کرمانشاه تعیین و پس از مقایسه این الگوها با الگوهای تیپ سرویس حفاظت خاک ایالات متحده امریکا، تاثیر یکی از الگوهای تعیین شده بر تولید رواناب و رسوب بر روی سازنده های گروه فارس (آغاجاری، میشان و گچساران) مورد بررسی قرار می گیرد. بر اساس نتایج این روش ها، رگبارهای گروه تداومی 3-1 ساعته دارای الگوی چارک چهارم، بارش های 6-3 ساعته دارای الگوی چارک اولی و الگوی کلی بارش های با پایه های زمانی مختلف نیز چارک اولی تعیین شده است. مقایسه الگوهای منطقه ای با اگوی تیپ SCS، هیچگونه شباعتی را بین الگوهای منطقه ای و الگوهای SCS نشان نداده است. سپس رگبار یک ساعته چارک اولی بر روی سازندهای گروه فارس به کمک یک دستگاه باران ساز از نوع غیر فشاری و در سه شیب 20، 10 و 40 درصد و در شرایط یکسان از نظر پوشش گیاهی، رطوبت اولیه و کاربری شبیه سازی گردید. داده های برداشت شده از نتایج این شبیه سازی ها به کمک توزیعات آماری مناسب مانند تحلیل واریانس، تحلیل عاملی، ازمون LSD ، توکی، شف، و تحلیل رگرسیون تجزیه و تحلیل گردید. همبستگی میزان هرزآب و رسوب درکلیه سازندها مستقیم و در حد بالایی بوده است. این همبستگی در ساند آغاجاری برای دو وضعیت رعایت و عدم رعایت الگوی توزیع زمانی بارش به ترتیب 0/92 و 0/87 سازند میشان 0/72، و 0/83 و سازند گچساران 0/92 و 0/83 بوده است. مقایسه تاثیر الگوی بارش درون سازندها نشان می دهدکه درتمامی سازندها با تغییر الگوی بارش ، همبستگی متغیر های رسوب، رواناب و ضریب رواناب نیز تغییر میکندکه این امر موید تاثیر الگوی توزیع زمانی بارش بر تولید رواناب و رسوب درسازندهای مورد مطالعه می باشد.