امیر حسین مزینی - عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس
ساناز پرویزی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

درآمد حاصل از منابع طبیعی و بویژه نفت (بسته به نحوه مدیریت و استفاده از آنها)می تواند تبعات متعدد مثبت و منفی در کشورها بجای بگذارد. این موضوع در ادبیات اقتصادی از ابعاد مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که بصورت نمونه می توان به پدیده بیماری هلندی اشاره نمود. این پدیده با تعارض عملکردها در دو بخش قابل مبادله و غیر قابل مبادله بدنبال یک افزایش درآمدهای نفتی بروز می نماید. بگونه ای که تحولات اقتصادی به زیان بخش غیر قابل مبادله اقتصادی تمام میشود. در مطالعه حاضر به بررسی این پدیده در منتخبی از کشورهای نفتی و از جمله ایران (طی دهه اخیر که نوسانات قابل توجهی در بازار نفت بوجود آمده،) پرداخته شده است و بدین منظور به صورت خاص بحث قیمتهای نسبی بخشهای قابل مبادله و غیر قابل مبادله و نرخ ارز واقعی مورد استناد قرار گرفته است. نتایج حکایت از آن دارند که تفاوتهای معنی داری در عملکرد کشورهای نفتی در زمینه بیماری هلندی مشاهده می شود. بدین صورت که در عملکرد کشورهایی چون ایران، ونزوئلا و آنگولا می توان شواهدی از بیماری هلندی را مشاهده نمود. در حالی که چنین وضعیتی در گروه دیگری از کشورهای نفتی (همچون امارات، قطر و الجزایر)مشاهده نمی شود.

بیماری هلندی، نرخ ارز، قیمتهای نسبی، کشورهای نفتی، ایران