مطهره حق نظر لیسه رودی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه هنر و معماری کمال الملک نوشهر، استان مازندران، شهر نوشهر
سیدنظام الدین امامی فر - استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه شاهد، استان تهران، شهر تهران

ظروف سفالین دوران سلجوقی مجموعه آثاری هستند که در قرن پنجم هجری در ایران دوره ی اسلامی بهوجود آمده اند و جنبه های مختلف هنری را در خود جای داده اند. تحقیق پیش رو، به بررسی و تحلیل نقش ومضامین انسانی بر روی ظروف سفالین این دوره می پردازد. به نظر می رسد این نوع نگاره ها که در برگیرندهطیف گسترده ای از معانی می باشند، منبع مناسبی برای دست یابی به مضامین دینی آن زمان هستند. برایبررسی تعدادی از ظروف سفالین که در آنها تصویر انسان موضوع اصلی ظروف قرار گرفته است، از منابعمختلف جمع آوری گردید. سپس با بررسی آثار سعی شد تا به شناخت مفاهیم انواع موضوعات نقش انسان ومنشأ کاربرد نقش مزبور پرداخته شود. این ظروف نشان دهنده اوج کمال نقش و طرح در مقایسه با سایر آثارهنری دوران اسلامی ایران هستند. روش تحقیق این مقاله، توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات آن -کتابخانه ای است. توجه به تصویر انسان در تعدادی از سفالینه ها، علاوه بر ارزش های والایی تصویری نهفته درنقوش، روشنگر این مطلب است که نقوش انسانی با توجه به فرهنگ و اعتقادات مذهبی مردم و برگرفته ازمفاهیم هنر ایران باستان و تلفیق این مفاهیم سنتی با آموزه های اسلامی، در فرم هایی بسیار ساده و در عینحال زیبا بر روی ظروف نقش بسته اند تا بتوانند از ورای ساختار ظاهری خود، نوید بخش مفاهیم ارزشمندیباشند.

سفال، سلجوقی، نقش انسان، ترکیبات نقوش، مضامین دینی