موسی میرزایی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران
ابراهیم فرهادی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران

رشد سریع جمعیت شهری و برون ریزی آن از مراکز شهری به نواحی حاشیه ای در کشورهای جنوب غالباً بار منفی دارد. در این میان نقش دولت ها و سیاست گذاری های کلان در بلند مدت اثرات مخربی داشته و پیوندهای شبکه ای شهر روستا را مختل کرده است. با توجه به نقش فراوان کشاورزی و تولیدات زراعی و باغی در اقتصاد خانوارهای شهری و روستایی در ناحیه شهریار، لزوم توجه و حفظ این فعالیت ها و اراضی بشدت احساس می شود. تنش های فضایی روی داده حاصل از عوامل بیرونی نظیر جمعیت مهاجر، سرریز شهرهای اطراف و استقرار صنایع و کارگاهای خرد و متوسط در سکونتگاه های روستایی ناحیه شهریار باعث شده است میزان تعهد و توجه ساکنین بومی برای کسب سود مالی بیشتر به امر کشاورزی و فعالیت های باغی کمتر شده و اثرات سوء بر اقتصاد پایدار ناحیه و منطقه ای بگذارد و از طرف دیگر تخریب و تغییر کاربری اراضی کشاورزی چشم انداز فضایی ناحیه تأثیر عمده گذاشته است. روستای گردامیر از حوزه روستایی شهرستان شهریار بشدت تحت فرایند شهرنشینی سریع و رشد بالای مهاجرت، کارکرد کشاورزی و باغی خود را از دست داده و عملکردهای جایگزین مانند خوابگاهی و کارگاهی را بخود گرفته و نیز گسترش روستای کردامیر در پیرامون خود اغلب به صورت خطی و ایزوله صورت گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله به روش های مشاهدات میدانی و با استفاده از مصاحبه های گروهی به منظور شناسایی و ارزیابی عوامل، اثرات و ابعاد تغییر کاربری ها، مهاجرت و عدالت فضایی به کار گرفته شده است که رویکردهای تعاملی و شبکه ای سرزمینی مشارکتی و هدفمند جایگزین نگرش های پیشین گردند.

سرریز جمعیت شهری، تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی، تنش فضایی