نورمحمد آبیار - پژوهشگر اقتصاد کشاورزی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان
علیرضا کیانی - پژوهشگر آبیاری و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان

این پژوهش برای بررسی تاثیر شوری آب و خاک زراعی و میزان مصرف نهاده ها بر تغییرات عملکردگنم در مزارع گندمکاری شمال استان گلستان با رهیافت تابع تولید درسال زراعی 83-1382 انجامش ده است. برای این منظور تعدادی از مزارع گندمکاری مناطق شمالی استان که با مسائل شوری آب و خاک مواجه هستند، بطور هدفمند انتخاب گردیدند و پس از تهیه و جمع آوری داده های مورد نیاز، تابع تولیدگندم با فرم تابعی مناسب برآوردگردید. نتایج بیانگر آن است که تولید نهایی حجم، شوری و نسبت جذب سدیم آب زراعی، شوری خاک در عمق 0-30 سانتی متر ، کودهای فسفات و پتاس و سطح کشت به ترتیب 1/06، 37/5-، -27، -217، 5/9، 2/6 و 23- کیلوگرم در هکتار و ارزش تولید نهایی (منافع یا زیان اقتصادی) هر یک از عوامل مذکور به ترتیب 1805، 64090-، 45900-، 368900، 9979، 3380- و 38845- ریال در هکتار می باشد. مقدار مطلوب شوری آب زراعی dS/m 5/2 است که بیشترین عملکرد گندم در این سطح شوری حاصل شد. بیشترین تاثیر شوری خاک در عمق 30-0 و در اوایل دوره کاشت، استقرار و رشد گیاه بود. با کاهش شوری خاک به میزان یک dS/m در این مقطع زمانی، عملکرد گندم به میزان 217 کیلوگرم و درآمد آن 368900 ریال در هکتار قابل افزایش است. مصرف کودهای فسفات و پتاس بهینه نبوده و با تعدیل مصرف انها ضمن افزایش عملکرد، بهبود در آمد نیز حاصل خواهد شد . ضریب تخمینی متغیر سطح کشت بیانگر کاهش عملکردمحصول در سطوح کشت وسیع است لذا به نظر میرسد که محدودیت های مدیریتی بهره برداران در مزارع بزرگ، موجب کاهش عملکرد می شود. ضرایب تخمینی نسبت جذب سدیم آب زراعی موید آن است که باکاهش این خصوصیت کیفی آب موجبات افزایش عملکرد و درآمدگندم فراهم خواهد شد.