فاطمه سادات طاهری - استادیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه کاشان
معصومه دهقانی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

اگر داستان را حاصل ذهن خلاق آفرینندهای بدانیم که از نظر فکری، ذوقی و فرهنگی در جامعه ای خاص پرورشیافته است؛ پس ادبیات داستانی درواقع بازتابش اندیشه های نویسندگانی است که بر مبنای شناخت عاطفی خود به شیوهایهنری به بیان واقعیت های جامعه خویش یا بازآفرینی آنها می پردازند؛ ازاینرو مطالعه آثار داستانی یکی از بهترین راه هایشناخت فرهنگ و تمدن یک جامعه است. غلامحسین ساعدی به عنوان یکی از پایه گذاران ادبیات روستایی- اقلیمی درادبیات داستانی فارسی با انعکاس فقر و گرسنگی، تضاد طبقاتی حاکم بر جامعه، آشفتگی های نظام اداری و درمانی، سستیبنیان خانواده، شیوه گفتگو، مشاغل و تفریح و سرگرمیها، آداب و رسوم اجتماعی و مذهبی و درنهایت باورهای اعتقادیو خرافی مردم روزگار خویش که بیشتر روستانشین یا ساکن مناطق پایین شهرها هستند، توانسته است بخوبی فضایاجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران را در دهه های سی تا پنجاه هجری شمسی به تصویر بکشد. نگارنده این مقاله می کوشدبا مطالعه آثار ساعدی و بررسی عمیق آنها به نتایجی دست یابد که به شناخت دقیقتر و بهتر آداب و رسوم و مؤلفه هایاجتماعی و فرهنگی جوامع روستایی و شهرنشین ایران در آن دوره زمانی خاص کمک کند.

داستان، غلامحسین ساعدی، آداب و رسوم و مؤلفه های اجتماعی