امیررضا کریمی آذری - استادیار گروه معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
فرید قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، پردیس دانشگاهی دانشگاه گیلان، رشت، ایران

با توجه به پتانسیل جذب توریسم جهانی در ایران در سایه دو رویکرد کارتلهای اقتصادی و بازدیدهای فرهنگی – میراثی ، بنظر میرسد ایجاد ارتقاء سطح در ارائه توانمندیهای خدماتی در حوزه مهمانپذیری و مهمانداری نیازی غیر قابل انکار باشد. همچنین در این اثنا ساخت و بنایمجموعه های هتلی- اقامتی با استناد به آخرین استانداردهای روز دنیا در قالب تشریفات مبتنی بر این دو رویکرد موروثی حاصله از جاده ابریشم کهدر دنیا دارای جلوه و وجهه جهان شمول میباشد امکان آن را میسر مینماید که هر توریستی با دیدگاه جهانگردی به این مرزو بوم جذب گردد . از طرفی پسامدهای حاصله از افول منابع فسیلی و از طرف دیگر ورود به اتفاقات و تحولات سیاسی در منطقه ، تعهد و وابستگی به صنعت توریسم را روز به روز تقویت مینماید. در نتیجه میتوان با استناد به این سمبل ویژه (کاروانسرا) ، قدم سازنده و شایستهای را در تأمین منابع عظیم مالی وایجاد کارآفرینی قابل لمس برای کشور برداشت. سؤال اینست : چگونه میتوان با ایجاد انگیزه در جوانان این مرز و بوم، تعلیم و تربیت رفتار مهمانپذیری و گردشگر پذیری را نهادینه کرد و با در نظر داشتن یک قرارگاه رفتاری – علمی خاص این شاخه علمی و بسیار مورد نیاز رادر جامعه پرورش و تقویت نمود؟ گوش نگاهی به یکی از ضعفهای قابل بحث و گفتگو در صنعت توریسم داخلی ،یعنی همان عدم توانائی در ارائه خدمات بین راهی و همچنین عدم دریافت بازخورد مناسب از این بخش مهم از صنعت توریسم ، تا این لحظه آسیبهای شایانی را به پیکره این صنعت وارد کرده است. با تکیه بر اسنادبسیار مستدل و مستحکم ، بر همگان روشن است که کاروانسراها از دیرباز به منظور فراهم کردن مکانی مناسب و امن جهت استراحت کاروانها ، ازدوران صفویه تا اواسط دوران قاجار در ایران این وظیفه مهم یعنی خدمت به مسافران را بعهده داشته اند که تعداد قابل توجهی از این کاروانسراها در مسیر جاده ابریشم که شاهراه شرق به غرب بوده است تأسیس گردیدهاند. حال در این بین طراحی و شکل دادن به بنگاه آموزشی در قالب کاروانسراهای حاصل از ثمره طول عمر جاده ابریشم، ضمن احیای سبک معماری مربوطه میتوان با دمیدن روح آموزش و علم به کالبد این معماری سنتی ایرانی ودر کنار آن با رجوع به ظرافتها و مشخصه های مدارس سنتی و همچنین پذیرش گردشگر توسط این دانشجویان جویای تجربه و در عین حال پرانگیزه، فضای مطلوبی را حاصل نمود که شاید در ایجاد روح گردشگری و رفتار مهمانپذیری تأثیر قابل توجهی داشته باشد .شایان ذکر است که هر گونه تعلل و عدم توجه به این مبحث پیامدهای غیر قابل جبرانی را در پی داشته و این دفعات غیر قابل جبران با گذشت زمان تاثیرات منفی تصاعدی بر اقتصاد با نشاط کشور خواهد داشت. در این مقاله سعی خواهد شد تا با استفاده از روشهای مطالعه اسنادی، تحلیلی و توصیفی به معرفی محیطی مناسب و مؤثر برای اموزش مباحث هتلداری و گردشگری در ارائه خدمات به مسافران و گردشگران پرداخته و به عنوان اولین فرضیه در خصوص هتل - دانشکده با نام جاده ابریشم و درساختار بنائی سنتی ایرانی بر گرفته از کاروانسرا و مدارس ایرانی جائی برای خود در دیدگاه های آینده توسعه صنعت توریسم در ایران و خاورمیانهداشته باشد. طبق اظهارات ریاست وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور ، نیاز احداث 400 هتل با تعاریف مختلف در این مرز و بوم غیر قابل اجتناب میباشد . پس براحتی میتوان نتیجه گرفت که تامین نیاز نیروی متخصص در چارچوب استانداردهای جهانی نتنها باید مورد توجه قشر محقق قرار گیرد بلکه ساخت و احداث چنین بناهائی باید در قالبی استاندارد و توسط متخصصین آموزش دیده ویژه این صنعت شکل گیرد تا در انتها نتایج قابل قبولی حاصل گردد. متعاقبا زیرساختهای این صنعت مادر باید در 4 بعد مکان ، زمان ، منابع مالی و منابع انسانی تعریف و جامه عمل بخود بپوشاند.با این اوصاف تأسیس مراکز آموزشی تخصصی را به عنوان اصلیترین زیرساخت این صنعت مادر باید مورد توجه خاص قرارداد این تحقیق قصد دارد تا با ارائه تعاریف ، برنامه ریزی و چارچوبهای استاندار مبتنی بر نمونه های موردی روز دنیا ضمن بهره از میراث فرهنگی این مرز و بوم در صنعت گردشگری به عنوان یک قرارگاه رفتاری قابل توجه که همان کاروانسراها باشند از یک سو و از سوی دیگر اشاعه فرهنگ و علم مدیریت هتلداری در این شمایل باستانی، گامی عمیق در توانمند سازی این علم علیم بردارد.

دانشگاه – راه ابریشم – کاروانسرا – هتلداری - توریسم