فرشید بشکار - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
آزاده شاهچراغی - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

رشد و توسعهی یافتههای علومرفتاری 1 نظیر خلوتگزینی 2 از جمله مسائلی است که در سالهای اخیر مورد توجه روانشناسان محیطی 3 قرار گرفتهاست. فضای زیستی کودک از جمله فضاهایی است که به علت اثرگذاری بر حالات روحی و روانی کودکان، ضرورتبازنگری مفاهیمی نظیر الگوی خلوت گزینی را حائز اهمیت میسازد. مقالهی حاضر سازوکارهای رفتاری کودک را که در قالب نظارت بر فضای شخصی 4 و رفتار قلمروپایی 5 به دستیابی الگویی از خلوت- گزینی میانجامد، مورد بررسی قرار داده و به این مساله میپردازد که آیا تفاوت معناداری میان بازههای سنی رشد کودک و بروز رفتارخلوتگزینی وجود دارد؟ برای دستیابی به این هدف، با استفاده از روش پژوهش کیفی سازوکارهای دستیابی به خلوت در سه بازهی سنی با استفاده از ابزارهای مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه در محیط نرمافزاری Spss مورد ارزیابی قرارگرفتهاست. نتایج بهدستآمده حاکی از آن است که سازوکارهای کودکان در بازههای مختلف رشد برای دستیابی به خلوت بهطور تدریجی توسعهمییابد و کودکان طی فرآیند اجتماعی شدن از سازوکارهای بیشتری جهت تامین خلوت در فضای زیستی خود سود میجویند. تامین یافتههای علومرفتاری نظیر تمایل به خلوتگزینی در فضایزیستی کودکان، نیازمند ویژگیهایی عمومی نظیر پشتیبانی، حمایت، تعاملات عاطفی و نظارت مستقیم از سوی والدین و سایرین میباشد

کودک، علومرفتاری، خلوتگزینی، فضایشخصی، قلمروپایی