محمدهادی طالب صغادی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
محمود خدامباشی - استاد گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
بهروز شیران - استاد گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد

عدس از جمله حبوبات مهم می باشد که در رژیم غذایی انسانها سهم ویژه ای را به خود اختصاص داده است. عدم وجود اطلاعات علمی مناسب در ارتباط با خصوصیات فیزیکی بذر عدس و فرآوری نامناسب آن منجر به کاهش کارآیی و افزایش ضایعات تولید می گردد، لذا دستیابی به اطلاعات علمی پایه در رابطه با خصوصیات فیزیکی که نقش اساسی در طراحی تجهیزات مورد نیاز کشت، برداشت، انتقال، انبارداری و فرآوری محصول ایفا می نمایند، ضرورتی به نظر می رسد. در این مطالعه 7 خصوصیت فیزیکی و شیمیایی شامل وزن هزاردانه، قطر دانه، ضخامت دانه، حجم دانه، چگالی دانه و هدایت الکتریکی نسل های والدین، (F(2 و (F(3 حاصل از تلاقی آنها اندازه گیری شد. تنوع قابل توجهی برای صفات مختلف در میان هردو ژنوتیپ و همچنین در میان هردو نسل (F(2 و (F(3 مشاهده شد. میانگین ها و ضریب تغییرات (CV) در میان نسل های والدین، (F(2 و (F(3 برای صفات گوناگون متفاوت بود و همچنین انحراف معیار بین میانگین های نسل های (F(2 و (F(3 با هم تفاوت داشت، مقدار CV تنها برای صفت هدایت الکتریکی در نسل (F(2 از سایر نسل ها بیشتر بود ولی صفت ضخامت دانه دارای کمترین مقدار CV در نسل (F(2 نسبت به سایر نسل ها بود. مقایسه میانگین بین نسل های والدین، (F(2 و (F(3 تفاوت های معنی داری(P≤0.05) را در مورد صفات مورد مطالعه نشان داد. در میان صفات اندازه گیری شده تنها صفت ضخامت دانه اختلاف معنی داری را در طی نسل های مختلف نشان نداد. بنابراین با توجه به وجود تنوع ژنتیکی، می توان در برنامه های اصلاحی ارقامی از عدس تولید کرد که دارای صفات فیزیکی، شیمیایی و کیفی بهتری باشند.

صفات فیزیکی و شیمیایی، ضریب پراکندگی، عدس، نسل