محبوبه حسن نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصادی، گروه زمین شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حسن میرنژاد - استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
سروش مدبری - استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

نفوذ استوک های گرانودیوریتی در میان لایه های آهکی واحد E4 از نقشه زمین شناسی 1:100000 ورقه تفرش، منجر به رخداد اسکارن زایی در منطقه کاسوا شده است. مشاهدات صحرایی و بررسی های کانی شناسی نشان می دهند که این اسکارن منطقه دارای سه زون اصلی گارنت اسکارن، کارنت-اپیدوت اسکارن و زون مرمر می باشدکه با کانه زایی مگنتیت و کمتر مالاکیت همراه است. سه مرحله پاراژنتیکی در شکل گیری اسکارن های کاسوا تشخیص داده شده است: مرحله اسکارن زایی اولیه که گارنت با هسته غنی از گروسولار و حاشیه غنی از آندرادیت رشد کرده است، مرحله دوم اسکارن زایی که غنی از گارنت آندرادیتی و سولفیدهایی مانند پیریت، کالکوپیریت، مگنتیت، هماتیت و مالاکیت است و مرحله سوم دگرسانی پسرونده که غالبا به تبلور کانی های اپیدوت و کلریت منجر گردید است. با توجه به مجموعه کانی های تشکیل شده در اسکارن منطقه می توان دمایی کمتر از 500 درجه سانتی گراد را برای رخداد اسکارنی شدن در نظر گرفت. عدم وجود پیروکسن در این اسکارن و تشکیل آندرادیت با نفوذ ماگمای آهن و سیلیسیم دار طی واکنش های متاسوماتیسم پیشرونده با سنگ کربناتی میزبان، نشان دهنده تشکیل اسکارن در گستره دمایی C 400-430 و fO٢ بین (فرمول در متن اصلی مقاله) است. نهشت مگنتیت ابتدا در انتهای مرحله تشکیل اسکارن پیشرونده و سپس در آغاز مرحله پسرونده شروع شده و مقدار آن با تکامل فرآیند متاسوماتیک در مرحله پسرونده و تشکیل کانی های آبدار دما پایین مانند اپیدوت، هورنبلند، کلریت بیشتر می شود. آنالیز ریزکاو الکترونی گارنت ها نشان می دهد از لحاظ ترکیبی متعلق به سری اوگراندیت (گروسولار-آندرادیت) بوده و منطقه بندی نوسانی و ماکل دودکائدرال (قطاعی یا ساعت شنی) را از خود به نمایش می گذارد.

اسکارن، گارنت، کاسوا، دگرگونی همبری، گرانودیوریت