سعید زکی زاده سرابی - دانشجوی کارشناسی ارشد پترولوژی، گروه زمین شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
داریوش اسماعیلی - استاد گروه زمین شناسی، دانشگاه تهران، تهران ایران
علی کنعانیان - استاد گروه زمین شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
یوسف وصالی - دانشجوی دکتری پترولوژی، گروه زمین شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

کانسار سنگآهن شیطور یکی از ذخایر مهم آهن در کمربند سنگ آهن ایران مرکزی میباشد که در مجاورت کانسارهای گزستان، اسفوردی، کوشک و ناریگان واقع شده است. این کانسار دربردارنده طیف وسیعی از سنگ های آذرین مربوط به سری ریزو می باشد. ازنظر مطالعات سنگنگاری سنگ های آذرین کانسار شیطور دامنه وسیعی از سنگ های بازیک (گابرو-دیاباز) تا اسیدی (ریولیت و ریوداسیت) و انواع واحدهای نفوذی نیمه عمیق را شامل می گردد. مطالعات زمینشیمیایی نشان میدهد که این سنگها از دو طیف آتش فشانی شامل نوع بازالت، آندزیت، ریوداسیت، ریولیت و نفوذی شامل گرانیت، دیوریت میباشند. این مطالعات همچنین نشان می دهند که اکثر سنگ های آذرین کانسار شیطور دارای اختصاصات سنگ های گرانیتوئیدی نوع I بوده و دارای ماهیت پرآلومینوس می باشند و از یک ماگمای کالکوآلکالن ناشی شدهاند. الگوهای به هنجار شده نسبت به گوشته اولیه و کندریت روندی نزولی با غنی شدگی در LREE و LILE نسبت به HREE و HFSE همراه با آنومالی منفی - Ta-Nb-Ti را به نمایش میگذارند این امر دلالت به محیط فرورانشی در شکلگیری ماگماتیسم منطقه میباشد. نمودارهای تفکیک محیط زمینساختی مختلف برای واحدهای مافیک و فلسیک کانسار شیطور نشانگر شکل گیری آن ها در نشانگر محیط قوس ماگمایی حاشیه قارهای می باشد. بر این اساس سنگ های آذرین کانسار شیطور بقایای کمان قارهای حاشیه زمان نئوپرووتروزوئیک-کامبرین پیشین موسوم به کمان ماگمایی کادومین در پی فرورانش پوسته اقیانوسی پروتوتتیس به زیر ابرقاره گندوانا شکل گرفته بود را به نمایش می گذارند.

سنگ های آذرین؛ کانسار شیطور؛ کمان ماگمایی کادومین؛ زون تکتونیکی کاشمر-کرمان؛ زون ایران مرکزی