محمد قربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران - آب، دانشکده ی مهندسی آب و محیط زیست - دانشگاه صنعت آب و برق (شهید عباسپور)
سیدسعید موسوی ندوشنی - استادیار دانشکده ی مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه صنعت آب و برق (شهید عباسپور)

پدیده ی جریان کم که نوعی دیدگاه به خشکسالی می باشد، پدیده ‏ای طبیعی و هیدرولوژیک است که همانند سیل اهمیت فراوانی را در مدیریت منابع آب دارا می باشد. این پدیده ‏دارای خصوصیت تصادفی بوده ‏که تحلیل آماری شاخص های آن را ضروری می نماید. شاخص های این پدیده که مهم ترین آن ها، حجم کمبود جریان و مدت تداوم جریان کم می باشد به وسیله ی مفهومی به نام دبی مرجع مشخص می گردد. این شاخص ها دارای همبستگی بالایی می باشند که این امر استفاده ‏از توابع توزیع دومتغیره ‏را جهت تحلیل شاخص ها ضروری می نماید، و چون این شاخص ها ماهیتی آستانه ای دارند، استفاده ‏از تابع توزیع دومتغیره ‏ی پارتو تعمیم یافته که دارای پارامتر حد آستانه می باشد، می تواند گزینه ی مناسبی برای تحلیل باشد؛ اما چون این توزیع یک توزیع دومتغیره ی کلاسیک می باشد محدودیت در برازش متغیرها بر توابع توزیع حاشیه ای ایجاد می گردد، که جهت اطمینان از صحت نتایج باید این روش از طریق روشی مانند روش توابع مفصل که این محدودیت را ندارد مورد ارزیابی قرار گیرد. در این مقاله داده های دبی روزانه ی ایستگاه بن کوه (رودخانه ی حبله رود) به شاخص های جریان کم تبدیل گردیده؛ و شاخص ها با استغاده از توزیع دومتغیره ‏ی پارتو تعمیم یافته مورد تحلیل قرار گرفته اند، چون این شاخص ها برازش مناسبی بر توزیع حاشیه ای خود نداشتند از روش توابع مفصل استفاده گردید. جهت تحلیل به روش توابع مفصل حدود آستانه به صورت دستی برای توزیع مشخص شدند و تحلیل با استغاده از تابع مفصل فرانک انجام گرفت: تفاوت ناچیز نتایج حاصل از دو روش نشان داد که با وجود عدم برازش مناسب بر توزیع های حاشیه ای، روش توزیع دومتغیره ی پارتو تعمیم یافته می تواند روش قابل اطمینانی باشد

شاخص های پدیده ی جریان کم، توزیع دومتغیره ی پارتو تعمیم یافته، تابع توزیع حاشیه ای، توابع مفصل