میثم طاهری - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی
امیرحسین ناظمی - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
علی اشرف صدرالدینی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

سیستم آبیاری قطره ای یکی از روش های در حال توسعه برای آبیاری گیاه سیب زمینی می باشد. آبیاری قطره ای می تواند زمینه دست یابی به راندمان کاربرد و یکنواختی بالا را در مزرعه فراهم نماید. که این دو، عامل مهمی در تولید محصول با یکنواختی بالا می باشد. در این تحقیق سعی گردیده است تا دور آبیاری، آبدهی و عمق کارگذاری بهینه قطره چکان ها در سیستم آبیاری تیپ در گیاه سیب زمینی با به کارگیری مدل HYDRUS-2D در منطقه همدان مورد بررسی قرار گیرد. مدل HYDRUSیکی از مدل های جامع و پیشرفته در ارتباط با حرکت آب، املاح و گرما در خاک می باشد. نتایج مربوط به توزیع آب در ناحیه ریشه گیاه انتخابی با مدل فوق نشان داد که با انتخاب درست محمق نصب قطره چکان، دور آبیاری و دبی قطره چکان مقدار آب خارج شده از محیط فعالیت ریشه به محداقل می رسد. عمق بهینه نصب قطره چکان برای خاک لوم شنی 5 ‏و سپس 10 ‏سانتی متر و خاک لوم رسی 9 ‏و سپس صفر سانتیمتر، دور آبیاری بهینه برای خاک لوم شنی و لوم رسی به ترتیب 2 ‏و 3 ‏روز و دبی قطره چکان برای خاک لوم شنی 1/32 ‏لیتر در ثانیه و برای خاک لوم رسی بیشتر از 1/32لیتر در ثانیه محاسبه گردید. نتایج نهایی مربوط به شبیه سازی برآورد آب نشت یافته به پایین تر از عمق خاک توسط مدل HYDRUS-2D نشان داد که خاک لوم شنی و لوم رسی به ترتیب فقط 7/6 ‏و 0/3 ‏درصد از آب توزیع شده ‏در کل دوره رشد گیاه از مدار مصرف موثر خارج می شود که نشانگر راندمان بالای 90 ‏درصد می باشد.

سیب زمینی، خاک شنی، نفوذ عمقی،HYDRUS-2D