لیلا کرمی - استادیار دانشگاه خلیج فارس
احمد مجد - استاد دانشگاه خوارزمی
صدیقه مهرابیان - استاد دانشگاه خوارزمی
محمد نبیونی - ستادیار دانشگاه خوارزمی

درختان به عنوان شاخص های زیستی فعال آلودگی هوا بوده و در برابر انواع تنش های محیطی واکنش نشان می دهند توسعه صنعت و اثرات زیانبارآلاینده های حاصل از فعالیت های صنعتی نقش مهمی در از بین رفتن اکوسیستم های مانگرو ها داشته و موجب پاسخ های متفاوت ریخت - ساختاری در این درختان می شوند. هدف از این تحقیق مطالعه تغییرات ریخت شناسی و ساختاری مریستم رویشی ساقه گیاه حرا Avicennia marina (Forssk.) vierh واقع در نزدیکی نواحی صنعتی می باشد. مریستم راسی دانه رست و گیاهان بالغ جمع آوری و پس از مشاهده با میکروسکوپ، برشها با استفاده از تکنیک های بافت شناسی آنالیز شدند. تغییراتی در ساختار جوانه رویشی درختان حرا در شرایط کنترل و آلوده دیده شد. جوانه راسی دانه رست در درختان کنترل در مرحله پیشرفته تری از تکوین نسبت به نواحی آلوده قرار داشت. در درختان بالغ نواحی شاهد،جوانه رویشی شامل سه پریموردیوم برگی و جوانه های جانبی خفته بوده، اما در نواحی آلوده وسعت و ارتفاع مریستم راسی تغییر کرد و جوانه های جانبی با میزان رشد بیشتری در مقایسه با شرایط کنترل بودند. در نواحی آلوده، تغییر شرایط زیستی و تنش آلودگی فرایند های تکوینی بافت مریستمی را تحت تاثیر قرار داده و شاید جوانه های جانبی تحت غالبیت راسی کاهش یافته بوده و رشد افزایش یافته آنها الگوهای شاخه دهی، شکل کانوپی و بقا این گیاهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد

حرا، آلودگی هوا، تکوین، جوانه انتهایی