سیده سولماز حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، موسسه آموزش عالی پردیسان فریدونکنار
وحید حیدرنتاج - استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه مازندران

دوران کودکی با توجه به ویژگی های جسمی و ذهنی کودک از دوره های مهم یادگیری است، ازاین رو اهمیت پرداختن به محیط دبستان به عنوان جایگاهی که وظیفه ی آموزش وپرورش کودکان را دارد، دوچندان می گردد و نیاز به مدرسه ای که بتواند با همه ی روحیات و نیازهای کودک سازگار باشد احساس می شود. آموزش وپرورش و کیفیت معماری در محیط های یادگیری نقش تعیین کننده ای در ارتقاء سطح دانش، رشد و خلاقیت دانش آموزان دارد. شکوفایی، خلاقیت و نوآوری سه واژه بسیار ارزشمند و قابل توجه در آموزش امروز به شمار می آید. رشد و ظهور خلاقیت بستگی به عواملی جز هوش و استعداد دارد. کلاس های درس تنها وسیله آموزش کودک نیست، بلکه یادگیری اصلی او نتیجه ی اکتشافاتش از محیط پیرامونی، تعامل و بازی با همسالان خود است. فضای مدرسه به عنوان عاملی زنده و پویا در کیفیت فعالیت های آموزشی و تربیتی دانش آموزان ایفای نقش می کند. در این نگرش تعلیم و تربیت دانش آموزان تنها تحت تأثیر کلام معلم نیست؛ ازاین رو طراحی فضاها با تبعیت از روانشناسی محیطی، رعایت استانداردها و شاخصه های کیفی و نیز توجه به ویژگی ها و نیازهای روحی و جسمی کاربران در سنین مختلف از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار در بالا بردن سطح کیفی محیط های یادگیری محسوب می شود. حیاط باز مدارس عرصه تعاملات و روابط قوی احساسی و ادراکی دانش آموزان تلقی شده و در علم روانشناسی محیطی به عنوان بستر تخلیه انرژی و کسب مهارت ها نگریسته می شود. این فضا را می توان پس از کلاس درس به دلیل تنوع محیط و رفتارهایی که در آن اتفاق می افتد، مهم ترین بخش مدرسه دانست. توجه به شاخصه های عملکردی، اصول و مبانی زیبایی شناختی در طراحی فضاهای کالبدی آموزشی علاوه بر پاسخگویی به نیازهای روحی و جسمی کاربران، موجب شکوفایی و پرورش استعدادها و خلاقیت آن ها خواهد شد. لذا برخورداری از فضاهای آموزشی مناسب کی از راهکارهای مؤثر در افزایش کارایی محیط آموزشی به خصوص دبستان است.

کودک، خلاقیت ، آموزش وپرورش، مدرسه، محیط، روانشناسی محیطی