مهران میرداودی - کارشناس مهندسی علوم کشاورزی دانشگاه پیام نوراراک ایران
سیمین حسین خانی - کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی دانشگاه اراک ایران
حمیدرضا میرداودی - استادیارپژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی ایران
میترا نوری - دانشیاردانشگاه اراک ایران

سن گندم (Eurgdster integriceps Put) یکی از آفات مهم مزارع گندم و جو می باشد. در این تحقیق به منظور کاهش خسارت این آفت و اثرات نامطلوب آفت کشهای شیمیایی بر محصولات و حفظ محیط زیست، اثر حشره کشی عصاره آبی - اتانولی گیاه شاهدانه (Cannabis sativa L) بر سنگندم بررسی شده است. این بررسی در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه با ۵ تیمار (۱- عصاره خالص، ۲- عصاره و آب به نسبت یک به یک، ۳- عصاره و آب به نسبت یک به دو، ۴- اتانول و ۵- شاهد) و طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه با ۴ تیمار (۱- تیمار عصاره و آب به نسبت یک به یک، ۲- تیمار عصاره و آب به نسبت یک به دو، ۳-سم دلتامترین و ۴- شاهد) انجام شد. درصد کاهش جمعیت آفت ناشی از تأثیر محلولهای آفت کش با استفاده از فرمول ابوت در آزمایشگاه و فرمول هندرسون - تیلتون در مزرعه محاسبه و برای مقایسه ی میانگین ها از آزمون دانکن استفاده شد. در مجموع در آزمایشگاه بیشترین تلفات (75/95٪) مربوط به استفاده از عصاره خالص آبی الکلی شاهدانه و کمترین تلفات (25/37 ٪) مربوط به الکل بوده ولی در مزرعه عصاره خالص به علت نداشتن صرفه اقتصادی استفاده نشد. در مزرعه اختلاف معنی داری بین تیمارهای عصاره و آب به نسبت ۱ به ۱ (95/93٪) و ۱ به ۲ (2/87٪) و سم دلتامترین (93/5٪) در کاهش آفت مشاهده نشد؛ اما به دلیل مسایل زیست محیطی و اقتصادی، کاربرد نسبت ۱ به ۲ عصاره گیاه شاهدانه توصیه می شود. نتایج این پژوهش برای اولین بار خاصیت حشره کشی عصاره آبی اتانولی گیاه شاهدانه علیه سن گندم را نشان داد.

شاهدانه ، سن گندم ، عصاره ی آبی ـ الکلی ، حشره کش