علیرستم خانی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی تربیت مدرس
رضا عرفانزاده - دانشیاردانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی تربیت مدرس واحدنور
رضا سیاه منصور - استادیارپژوهشی مرکز تحقیقات منابع طبیعی لرستان

در این تحقیق اثر چرای مداوم دام بر روی نسبت بین بیوماس اندام های زیر زمینی به هوایی در مراتع نیمه خشک لرستان در منطقه زاغه بررسی شد. تیمارها عبارت بود از: چرای دام در بلند مدت و عدم چرا (۴۶ سال). با توجه به شرایط یکسان توپوگرافی در هر دو منطقه مطالعاتی، در سایت چرا نشده ۲ ترانسکت ۲۰۰ متری و در سایت تحت چرا نیز به همین صورت جمعاً ۴ ترانسکت بطور تصادف - سیستماتیک جهت تعیین اثرات چرا در نظر گرفته شد. در هر یک از این ترانسکت ها ۱۰ نقطه تصادفی انتخاب و در هر نقطه نزدیکترین گیاه مورد مطالعه به نقطه تصادفی تعیین شد. ارتفاع هوایی گیاهان از سطح خاک (یقه) تا بلندترین نقطه ساقه اندازه گیری و سپس قطع گردید. بعد از برداشت نمونه ریشه به همراه خاک اطراف آن با استفاده از او گر وجدا نمودن خاک های اطراف ریشه، طول ریشه ها اندازه گیری و در فرم های تهیه شده یادداشت گردیدند. نمونه های برداشت شده، پس از تمییز شدن، جهت خشک نمودن در آون با دمای ۶۵ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ ساعت به آزمایشگاه انتقال داده شدند. سپس با ترازوی با دقت ۰01/0 گرم وزن ریشه ها محاسبه و ثبت شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS17 صورت پذیرفت و برای آزمون نرمال بودن داده ها از آزمون کولموگروف - اسمیرنوف استفاده شد. برای تعیین رابطه بین پارامتر های طول ریشه و وزن ریشه از همبستگی استفاده گردید. سپس مقایسه میانگین ارتفاع گیاه، فیوماس اندام های هوای، وزن و طول ریشه در دو سایت تحت چرا و قرق با t-test مستقل انجام شد. اثر چرا بر طول ریشه هر دو گونه معنی دار نبود (05/0p>). وزن خشک ریشه ها و بیوماس هوایی در سایت چرا نشده بیشی از مقدار آن در سایت چرا شده بود (01/0p<). چرای مداوم در بلند مدت تأثیرات منفی بر برخی خصوصیات ریخت شناسی اندامهای زیر زمینی و هوایی گونه های curvirostcis و Picris strigosa در مراتع نیمه خشک همچون وزن خشک ریشه دارد و برعمق نفوذ (طول) ریشه این گونه ها ندارد.

مراتع زاغه ، اثرچرا ، نسبت بیوماس ریشه و اندام های هوایی