مسعود رفیعی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران

به منظور بررسی اثر تراکم بوته و رقم بر عملکرد و انتقال مجدد ارقام نخود سفید در کشت دیم پاییزه آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سراب چنگائی شهرستان خرم آباد انجام گرفت. در این آزمایش چهار رقم نخود آرمان، هاشم، ILC482 و گریت در سه تراکم 25، 50 و 75 بوته در متر مربع در سه تکرار به صورت طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی به صورت کاشت انتظاری در شرایط دیم مورد بررسی قرار گرفت. رقم آرمان بیشترین درصد انتقال مجدد با میانگین 43 درصد و رقم هاشم کمترین درصد انتقال مجدد با میانگین 28 درصد را دارا بود، اما در میان ارقام مورد بررسی بالاترین عملکرد دانه از رقم ILC482 به میزان 1650/9 کیاوگرم در هکتار بدست آمد. از طرفی بالا بودن درصد انتقال مجدد در تراکم 25 بوته در متر مربع نشانگر نقش مؤثر این ویژگی در افزایش عملکرد دانه علاوه بر فتوسنتز جاری در وطل دوره رشد زایشی بود که با افزایش تراکم به دلیل افزایش منبع فیزیولوژیک ( سطح برگ ) نقش انتقال مجدد کمرنگ گردید. در مجموع چنین استنباط می شود که انتقال مجدد در ارقام با طول دوره رشد و خصوصیات رشدی مشابه بهتر می تواند در اصلاح نباتات و انتخاب رقم ایفای نقش نماید.

رقم هاشم، رقم آرمان، رقم گریت، ILC48 ، منبع فیزیولوژیک