ابوالقاسم دادور - دکتری تاریخ تمدن، دانشیار دانشگاه الزهرا
پدیده عادلوند - پژوهشگر دکتری پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا، عضو هیئت علمی مرکز پژوهشی نظر. نویسنده مسئول

سرزمین های اروپایی در قرون وسطی از جمله در قرن دهم میلادی قربانی بربریت، جنگها، غارتگری ها و رقابت های شوالیه ها و طبقهاشراف بودند و از امنیتی نسبی برخوردار نبودند. ایشان همواره سعی داشتند با تشکیل دولت هایی مستقل و جنبش های دهقانی به دنبالایستادگی در برابر مهاجمان و شکست آنها از وضعیتی پایدارتر برخوردار شوند. مورخان از قرن دهم به آخرین دوره از «عصر فترت » یادمی کنند. در این قرون اروپا به لحاظ اقتصادی، سیاسی، دینی و اجتماعی، و وضعیت علمی و فرهنگی در شرایط نامطلوبی به سر می برد.این درحالی است که سرزمین های اسلامی در قرن چهارم هجری دوره رنسانس و شکوفایی خود را می گذراندند؛ عصری که مسلماناندر تمامی حوزه های تمدن (همچون علم، فرهنگ، صنعت و هنر) پرآوازه و صاح بنظر بودند.پژوهشگران بی غرض حوزه تاریخ تمدن به ویژه تاریخ اسلام و اروپا همگی بر تأثیر دستاوردهای مسلمانان بر اروپا در حوزه های مختلفاز جمله هنر در قرن چهارم هجری تأکید می ورزند. با این پیش زمینه مقاله پیشرو به دنبال ردیابی مصنوعات هنری در آثار موزه ای وکتب منتشره در دو حوزه تاریخ تمدن و تاریخ هنر با مسئله فقدان آثار تولید شده توسط هنرمندان اروپایی قرن دهم میلادی با تأثیرپذیریاز هنر اسلامی قرن چهارم هجری مواجه شد. به دنبال پاسخگویی به این مسئله فرضیه مطرح شده در طول مقاله تقویت شد که آثاراسلامی قرن چهارم هجری از طریق بازرگانی و هدایای خلفای اسلامی به پادشاهان، اشراف و شوالیه ها به اروپا در قرن دهم میلادیمنتقل شده است و هنرمندان اروپایی با توجه به شرایط نابسامان آن دوران تنها دریافت کننده و سفارش دهنده آثار بودند و به تولید آثاربا بهره گیری از ویژگی های اسلامی اهتمام نورزیدند.

هنر اسلامی قرن چهارم هجری، اروپای قرن دهم میلادی، انتقال آثار اسلامی، هدایا و بازرگانی