یاور درگاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران
علی اصغری - دانشیار رشته اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران
علی رسول زاده - دانشیار رشته علوم آب، گروه علوم آب، دانشکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران
خدیجه آقایی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی بر عملکرد، کارایی مصرف آب و شاخص برداشت ارقام کنجد، آزمایشی به صورت طرح کرت هایخرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار، در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی پارس آباد، در سال زراعی1387-1388 اجرا شد. در این آزمایش، ابیاری به منزله عامل اصلی در 3 سطح (50، 75 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و 10 رقنم کنجد به منزل عامل فرعی بررسی شد. برای محاسبه مقدار و زمان آبیاری در رژیم های آبیاری مطالعه شده (تعیین نیاز آبی گیاه)، از نرم افزار CROPWAT-4استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام و رژیم های آبیاری از نظر عملکرد دانه و بیولوژیکی، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب برای عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی اختلاف معنا دار وجود داشت. اثر متقابل آبیاری در رقم در صفات کارایی مصرف آب برای عملکرد دانه و شاخص برداشت معنادار بود. عملکرد دانه و بیولوژیکی کاهش و شاخص برداشت و کارایی مصرف آب، در شرایط تنش کم آبی افزایش یافت. در تیمار آبیاری با میزان 50 درصد نیاز آبی، مقدار شاخص برداشت، کارایی مصرف آب برای عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی بیشتر از دو تیمار دیگر بود. ارقام ’کرج 1‘، ’اولتان‘ و'IS' بیشترین و رقم ’هندی '14' کمترین مقدار عملکرد بیولوژیکی، کارایی مصرف آب برای عملکرد دانه و بیولوژیکی را داشتند. بنابراین، ارقام ’کرج 1‘، ’اولتان‘ و 'IS' به دلیل داشتن کارایی مصرف آب و عملکرد بالا قابلیت کشت در مناطق کم آب را داشتند.

خشکی، کراپوات، کنجد، گیاهان روغنی، نیاز آبی