مهرداد هادی پور - استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

سالانه بودجه نسبتاً زیادی صرف تأمین نیازهای حمل و نقل موتوری در شهرها می شود. واردات بنزین، ساخت و ساز جاده ها، هزینه تعمیرات و نگهداری خودروها، از جمله این هزینه ها هستند. همچنین نقش بارز تردد خودروها در عوارض زیست محیطی از قبیل مصرفانرژی، ایجاد آلاینده های هوا و صوت بر این هزینه ها می افزاید. در این راستا، لزوم توجه به مدیریت زیست محیطی در حمل و نقلشهری افزایش می یابد. کیی از راهکارهای این نوع مدیریت استفاده هرچه بیشتر از مدهای غیرموتوری )پیاده روی و دوچرخه سواری( است. هدف تحقیق، طراحی وتوسعه کی مدل در محیط GIS با رو کیرد معرفی مناطق قابل توسعه جهت توسعه حمل و نقل غیرموتوری است. شهر اراک به عنوان یک شهر در حال توسعه درایران به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شده است. روش تحقیق طراحی کی روشمحاسبه سطح دسترسی به مناطق تجاری، تفریحی و اداری برای مدهای حمل و نقل با اولویت های غیر موتوری حمل و نقل بوده است. ابزار GIS با توانایی ارزیابی گزینه های مختلف و نیز همپوشانی لایه ها، ابزاری کارآمد در این تحقیق تلقی می شود. نتایج بیانگر پتانسیل بالای منطق مطالعاتی جهت توسعه حمل و نقل غیرموتوری است. نقشه های مختلف بیانگر استفاده غیرضروری و در برخی موارد، ناکارآمدحمل و نقل موتوری در بخشهای متعددی از شبکه حمل و نقل است که عوارض زیست محیطی فراوانی را به همراه دارد. این تحقیق به روشنی در بر دارنده یک رهیافت علمی در حمل و نقل شهری است که ثابت می کند کاهش عوارض زیست محیطی حمل و نقل با تردد غیرموتوری در بسیاری از موارد، خللی در دسترسیها وارد نمی کند. این رو کیرد می تواند در برنامه ریزی شهری در سطوح منطقه ای و کشوری مورد استفاده واقع شود

دسترسی، حمل و نقل شهری، محیط زیست، سیستم اطلاعات جغرافیایی، پیاده روی و دوچرخه سواری