محمد توکل - دکتری جامعه شناسی، دانشگاه تهران
نسیم تراب نژاد - کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشگاه تهران

ضیاگوکآلپ متفکر ترکی که در سیاست نیز پیشگام بود دیدگاه خود را پیرامون ناسیونالیسم ترکیه با اقتباس از جامعهشناسی دورکیم خصوصاً با اخذ مفهوم همبستگی جمعی او فرموله کرد. او تمامی شرایط، ویژگیها، مشکلات ومسائل امپراطوری عثمانی را با رویکرد جامعهشناختی دورکیم به صورت نظاممند مورد بررسی قرار داد و در راستای این هدف جامعهشناسی را به عنوان یک علم وارد ترکیه کرد. گوکآلپ ابتدا شکست امپراطوری عثمانی را بوسیلهی تمایز میان فرهنگ و تمدن توضیح داد و سپس راه احیای ملتی نوین را که متشکل از آرمان ترکگرایی، اسلامگرایی و نوگرایی باشد ارائه کرد. در واقع تعریف گوکآلپ از ناسیونالیسم ترکی معادل با درک دورکیمی او از فرهنگ است. دراین مقاله با مروری بر منابع ترکی و استفاده از روشهای توصیفی-تحلیلی به شرح اندیشههای جامعه شناختی سیاسی ضیاگوکآلپ و چگونگی تأثیرپذیری او از جامعهشناس فرانسوی امیل دورکیم در بنیانگذاری ناسیونالیسم ترکیه ی نوین میپردازیم.

ضیا گوکآلپ، جامعهشناسی، ترکیه، دورکیم، ناسیونالیسم