معصومه فراستی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس
سهیلا فرزی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه رازی کرمانشاه

روش های متداول پالایش خاک ها و آب های آلوده به فلزت سنگین، نیاز به زمان طولانی و نیروی کار زیاد داشته و درعین حال باعث تخریب ساختمان و ساختار گیاهی خاک می شود. باشد. در سال های اخیر، دانشمندان و مهندسان به دنبال روش های موثری هستند که در آنها از میکروارگانیسم ها و گیاهان زنده برای پالایش مناطق آلوده استفاده شود. از جمله این فناوری ها، گیاه پالایی است که طی آن، آلودگی ها از طریق تجزیه مستقیم، پالایش غیر مستقیم و جذب از خاک یا آب و تغلیظ در ناحیه ریشه یا بافت گیاه تصفیه می شود. در واقع گیاه پالایی با استفاده از مهندسی گیاهان سبز شامل گونه های علفی و چوبی برای برداشت مواد آلاینده از آب و خاک و یا کاهش خطرات آلاینده های زیست محیط نظیر فلزات سنگین، عناصرکمیاب، ترکیبات آلی و مواد رادیو اکتیو به کار برده می شود. این فناوری طبیعی و دوستدار محیط زیست، مقرون به صرفه، از لحاظ زیبایی خوشایند، مطلوب برای موجودات زنده ی خاک، افزایش دهنده ی تنوع زیستی و منشا یافته از انرژی خورشید است و از همه مهم تر آنکه فناوری گیاه پالایی قادر به حفظ حاصلخیزی خاک حتی پس از زدودن فلزات سنگین می باشد. بیشتر آزمایش های گیاه پالایی در مقیاس آزمایشگاه در محیط هیدروپونیک انجام و فلزات سنگین به آنها داده شده است، در حالی که محیط خاک کاملا متفاوت است. بسیاری از گیاهان هنوز شناخته نشده اند که باید شناخته شوند. بهینه سازی فرایند جذب فلزات سنگین توسط گیاه و مصرف مناسب بیومس تولید شده باید مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد، تا نتایج آزمایشگاهی با عمل و واقعیت همخوانی داشته باشد. در مقاله حاضر مروری بر مطالعات انجام شده در زمینه ی فناوری گیاه پالایی و معرفی آن به عنوان یک تکنیک زیستی به منظور حذف آلاینده هاخواهیم پرداخت.

فلزات سنگین،الودگی اب و خاک،گیاه پالایی