پریسا تقی پور - کارشناس ارشد هنر گرایش نقاشی- -
ملیحه فهیمی صفا - کارشناس ارشد هنر گرایش پژوهش هنر

اثبات تجلی یافتن جلوههایی از حقیقت در فرم با مشکلات فراوانی روبهرواست. نگارههای هندسی اسلامی یکی از بحث برانگیزترین موضوعات هنری و معماری در جهان است. هندسهی معماری ایرانی به خصوص در بناهای مذهبی در ذهن ما ایرانیان با مفاهیمی عرفانی پیوند خورده است، مقرنس ها بخش عمده ای در مساجد ایران دارند. امروزه فراکتالها یا برخالها با تصاویر زیبا و مفتون کنندهى خود توانستهاند تاثیر بزرگى را در زندگى ما بر جاىبگذارند و به عنوان تازهترین یافتههاى بشر در علوم،فناورى،هنر و صنعت جایى را در پژوهشهاى دانشمندان به خود اختصاص دهند به گونهاى که رد پایى از آن را در طبیعت، علوم زیستى، تزئینات بناهاى اسلامى در غالب مقرنسها مىتوان مشاهده کرد. مقاله حاضر به بررسی جایگاه فراکتالها از منظر ریاضیات و هندسه نقش آنها در تزئینات و نقوش اسلامى در غالب مقرنسها به عنوان یکى از مهمترین ارکان معمارى اسلامى و ایرانى مىپردازدو به طور خاص مساجد دوره صفویه )مسجد جامع، مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله(را در مورد بررسی قرار می دهد .این پژوهش با توجه به منابع کتابخانه ای به بررسی فرکتال ها در مساجد دوره صفوی می پردازد. در این راستا هندسه در طراحی بناهای اسلامی به خصوص معماری مساجد دوره صفوی بسیار پر اهمیت بوده است و مقرنس ها در ورودی مساجد این دوره و فرکتال ها در بناهای اسلامی نقشی تعیین کننده در زیبایی و بیان کننده معنای الوهیت بوده اند

فرکتال، معماری اسلامی، ایران، اصفهان، مسجد جامع،مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله