منوچهر انصاری - عضو هیات علمی دانشگاه تهران
لیدا حق نگهدار - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت عملیات دانشگاه تهران

سیستم های حمل و نقل هوشمند، سیستم هایی متشکل از فناوری های نوین الکترونتیک، کامپیوتر، IT، الکترومکانیک و ... هستند که امروزه در برنامه ریزی سیستم های حمل و نقل زمینی نقش بسیار مهمی ایفا می نمایند. قدمت کاربرد و برنامه ریزی سیستم های حمل و نقل هوشمند (ITS) به اوایل دهه 90 میلادی می رسد که در کشورهای توسعه یافته، از همان زمان، شروع به مطالعه طراحی و گسترش این سیستم ها نموده اند. با توجه به توسعه سیستم های مختلف حمل و نقل زمینی افزایش تقاضای سفر به صورت تصاعدی و مشکلات عرضه، شاخه های مختلف (ITS) توانسته اند تاثیرات بسیار مطلوبی در حل چالش های حمل و نقل برای دولت ها فراهم آورند. جهت دستیابی به مزایای کاربرد سیستم های متنوع (ITS) در نخستین گام می بایست اقدام به برنامه ریزی و طراحی معماری (ITS) در منطقه، ناحیه و کشور نمود تا با اجرای هر کدام از سیستم ها در آینده دارای یک سیستم یکپارچه حمل و نقل هوشمند باشیم و از استانداردهای آنها بهره ببریم. در این زمینه کشور ایالات متحده ، اتحادیه اروپا و ژاپن پیشرفت های چشمگیری داشته اند و سایر کشورها نیز به نحوی از تجربیات این کشورها بهره مند شده اند. از ممترین مزایای استفاده از سیستم های حمل و نقل هوشمند می توان به افزایش کارایی حرکت و جابه جایی برای کالا و مسافر ، کاهش تراکم ترافیک، افزایش توان مدیریت ساختارهای حمل و نقل، افزایش ایمنی، کاهش هزینه های عملیاتی و کالهش عوارض زیست محیطی و مصرف سوخت اشاره نمود. در ادامه یک مدل برای بررسی سود دهی سرمایه گذاری روی سیستم های حمل و نقل هوشمند ارائه شده است و سپس R&D و رابطه با سیستم حمل و نقل هوشمند و در پایان وضعیت (ITS) از این نظر در ایران مطرح شده است.

سیستم های حمل و نقل هوشمند (ITS)، ایمنی، تحلیل درختیAHP، فناوری اطلاعات، تحقیق و توسعه (R&D)