حسین فرزانه پور - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بیرجند
حسین ابراهیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی

هر جامعه ای برای حکومت جایگاه خاصی قائل است و با توجه به تاثیر ساختار های اقتصادی بر رفتارهای حاکمیتی و حکمرانی خوب ،نوعی از نظام اقتصادی و سیاسی را برای خود بر می گزیند. در طی چند دهه گذشته ساختار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران همواره بر پایه درآمدهای نفتی استوار بوده است و از طرفی همه امتیازات این بخش در دست دولت متمرکز می باشد. بنابراین ما با نوعی از اقتصاد رانتیری در ایران مواجه هستیم ؛تمرکز تمام درآمدهای حاصل از نفت در دست دولت سبب شده است که بین دولت و مردم روزبه روز شکاف ایجاد شده و فاصله آنها از یکدیگر بیشتر شود . از سوی دیگر استقلال مالی دولت از جامعه سبب اتخاذ رویه های اقتدار گرایانه در مناسبات خود با جامعه گردیده است در نتیجه شاهد ضعف نهاد های مدنی و گروه های اجتماعی در کشور هستیم .در همین راستا و برای اصلاح وضعیت اقتصادی و سیاسی و تحقق حکمرانی خوب بحث اصلاح ساختارهای اقتصادی در جوامع مختلف و از جمله در جمهوری اسلامی ایران مطرح شده است .بحث حکومت و دولت و روش های مدیریتی بخش عمومی سالهاست در کشور به صورت جریانهای ضعیف و منفعل جریان داشته است اما حکمرانی خوب به عنوان الگویی جدید برای توسعه پایدار و تاثیر ساختار اقتصادی در این فرایند در دهه های اخیر جایگاه والایی را به خود اختصاص داده است. حکمرانی خوب به عنوان الگوی جدیدی برای توسعه پایدار نیازمند دولتی مقتدر است که زمینه ساز تحقق مشارکت همه جانبه سایر بخش ها در توسعه می باشد. این الگو مبتنی بر همکاری ، شراکت و تعامل سه بخش دولتی ،خصوصی و تعاونی است. در این چارچوب و با گذشت بیش از سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و همسو با تجربه اقتصاد سیاسی در جهان تغییر نقش دولت و به دنبال آن اصلاح ساختارهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران یک ضرورت اساسی تلقی می شود تاکید بر اجرایی شدن سیاستهای کلی در اصل 44 قانون اساسی هم بر همین مبنا مورد توجه قرارگرفته است. پیام اصلی سیاستهای کلی اصل 44 ، تحول در اقتصاد جمهوری اسلامی ایران از لحاظ ساختاری و نهادی و تحقق ساختار بازار دولت و در نهایت جهت گیری به سمت توسعه بخش خصوصی و تعاونی و کاهش حجم تصدی های دولت می باشد. در این راستا این نوشتار در قالب توصیفی – تحلیلی به دنبال تبیین تاثیر ساختار های اقتصادی بر رفتار های حاکمیتی و شکل گیری حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران است.

جمهوری اسلامی ایران ،ساختار های اقتصادی، رفتار های حاکمیتی، حکمرانی خوب