حسین مهرابی بشرآبادی - استادیار و رئیس بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان
امید گیلانپور - محقق موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی

بخش کشاورزی یکی از بخش های عمده اقتصادی استان کرمانبوده وحدود 40 درصد اقتصاد استان را تشکیل می دهد. از سوی دیگر سطح مکانیزاسیون و بهره وری عوامل تولید ، یکی از مباحث اصلی در بخش کشاورزی بوده و رابطه آن با اندازه مزرعه حائز اهمیت است. در این مقاله رابطه اندازه بین مزرعه با سطح مکانیزاسیون و بهره وری ماشین آلات کشاورزی در 8 محصول عمده زراعی استان کرمان شامل گندم، جو، ذرت، عدس، نخود، سیب زمینی، چغندرقند و آفتابگردان مورد بررسی قرار گرفته است. داده های تحقیق با استافاده از چارچوب نمونه گیری هزینه تولید وزارت جهاد کشاورزی جمع آوری گردیده که در این راستا از اطلاعات مربوط به 1283 بهره بردار(در 8 محصول عمده زراعی استان ) در سال زراعی 83- 82 استفاده شده است. برای طبقه بندی اندازه مزارع از روش دانیلوس و برای بررسی رابطه بین اندازه مزرعه با سطح مکانیزاسیون از روش تجزیه و تحلیل واریانس استفاده شده است. از رهیافت تابع تولید برای بررسی رابطه بین اندازه مزرعه با بهره وری متوسط و بهره وری نهایی ماشین آلات کشاورزی استفاده شده است. در این راستا از شاخص دیویژیا برای تخمین استفاده شده است. مقایسه بهره وری متوسط و بهره وری نهایی ماشین آلات در بین طبقات مختلف بهره برداری با روش متغیرهای موهومی و تجزیه و تحلیل واریانس صورت گرفته است نتایج بدست آمده نشان دهنده رابطه همجهت معنی دار بین اندازه مزرعه با سطح مکانیزاسیون در مورد مجموع محصولات کورد مطالعه است، گرچه در مورد هر یک از محصولات مورد مطالعه ، نتایج با هم تفاوت دارد . همچنین نتایج بدست آمده نشان دهنده رابطه همجهت معنی دار بین اندازه مزرعه و بهره وری ماشین آلات کشاورزی (نهائی و متوسط) بطور کلی است ولی در مورد هر یک از محصولات مورد مطالعه ، نتایج متفاوتی وجود دارد که در اصل مقاله به آنها اشاره شده است.