فاطمه نصیری - دانشجوی کارشناسی ارشد هنر
فتانه محمودی - استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران

در دوره صفویه در نتیجه ارتباط با اروپا، تحول عظیمی در هنر نگارگری از جهات مختلفبه وجود آمد که با تغییر دیدگاه زیبایی شناسی طبیعت همراه بود. این تغییر دیدگاه در نیمه اولاین دوره تأثیرات هنر تیموری را نشان می دهد. در نیمه دوم دوره صفوی که مکتب اصفهان رادربرمی گیرد با هنرمندی «رضا عباسی » و شاگردانش، تغییرات بارزی در بازنمایی طبیعت نسبتبه نیمه اول این دوره و به دنبال آن در زمینه نقش اندازی روی پوشاک پیکره های انسانی به وجودمی آید؛ تا جایی که در نمایش پکیره ها، تا اندازه زیادی از هنرنمایی هنرمندان در ایجاد طرحو نقش روی پوشاک کاسته می شود یا با گرایش به واقع گرایی، به گونه متفاوت تری به نمایشدرمی آید.این مقاله با هدف پژوهشی تاریخی، به مطالعه آثار این دوره می پردازد و با روش توصیفی–تحلیلی، تحولات و دلایل ایجاد چنین تغییراتی را از ابتدای دوره صفویه تا زمان تداوم مکتباصفهان، تبیین می نماید. روش گردآوری اطلاعات این مقاله، روش کتابخانه ای بود. نوعطرح های به کاررفته در آثار نگارگری دوره موردنظر پس از بررسی های مکرر، دسته بندی واز نظر تجریدی یا عینی بودن، مطابقت داده شدند و هر کدام از داده ها با تطبیق و مقایسه در دونیمه اول و دوم دوره صفوی، براساس شیوه کمی و کیفی و روش نشانه یابی مورد واکاوی قرارگرفتند.مطابقت این نقش مایه ها و ریشه یابی آنها نشان داده است که طرح ها و نقوش انتزاعی وتکرارشده در پوشاک نگاره های مکاتب نیمه اول دوره صفوی، در نیمه دوم این دوره به شیو هایواقع گرایانه تر و نمایش طبیعت گونه با تفاوت هایی قابل توجه متحول شدند.

دوره صفویه، مکتب اصفهان، نگارگری، پوشاک، نقش